Η Βαλέρια Δημητριάδου υπογράφει το κείμενο και τη σκηνοθεσία της παράστασης «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» και τολμά να αγγίξει το sex trafficking, “ένα θέμα που μας αφορά, αλλά αρνούμαστε να δούμε”.

 

Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει και πάντα θα γίνονται για την αφυπνιστική δύναμη της τέχνης. Και – ευτυχώς – δεν είναι λίγα τα έργα τέχνης, που μας βγάζουν από τη ζώνη ασφαλείας μας, ανοίγοντας τα μάτια και το μυαλό μας σε όσα συμβαίνουν μέσα και γύρω μας. Ένα από αυτά είναι και το έργο «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον», που έγραψε και σκηνοθετεί η Βαλέρια Δημητριάδου – ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτιδα και μέλος της ομάδας θεάτρου και παραστατικών τεχνών C. for Circus. Θέμα του η σεξουαλική σωματεμπορία**, ένα είδος εμπορίας ανθρώπων και μια μορφή σύγχρονης δουλείας, γνωστή στους περισσότερους ως sex trafficking.

 

Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για την εμπορία ανθρώπων του United Nations Office on Drugs and Crime για το 2022, η οποία συντάχθηκε με βάση επίσημα στοιχεία από περισσότερες από 141 χώρες, οι γυναίκες θύματα εξακολουθούν να είναι οι πρωταρχικοί στόχοι.

Η Έκθεση δείχνει ότι το 2020 από τα θύματα που εντοπίστηκαν το 42% ήταν γυναίκες, το 18% κορίτσια, το 23% άνδρες και το 17% αγόρια. Επίσης, δείχνει ότι το ποσοστό των παιδιών μεταξύ των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων που έχουν εντοπιστεί έχει τριπλασιαστεί, ενώ το ποσοστό των αγοριών έχει πενταπλασιαστεί τα τελευταία 15 χρόνια! Παγκοσμίως, 1 στα 3 θύματα που εντοπίστηκαν είναι παιδί.

 

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν την άποψη της Βαλέριας πως η σεξουαλική σωματεμπορία είναι “ένα θέμα που μας αφορά”. Ωστόσο, όπως πολύ σωστά επισημαίνει, “αρνούμαστε να το δούμε, να μιλήσουμε γι’ αυτό και ενδεχομένως να κάνουμε κάτι για να το αλλάξουμε“. Η ίδια άρχισε να το ερευνά εν μέσω πανδημίας. “Ο άπλετος χώρος και χρόνος που μας δόθηκε ήταν ένα από τα ελάχιστα θετικά του εγκλεισμού που βιώσαμε. Χρόνος για σκέψη, για έρευνα, κουβέντες και ζύμωση. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο μού γεννήθηκε η ανάγκη να γράψω ένα έργο για το sex trafficking”. Έτσι, «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον»…

Βαλέρια Δημητριάδου

Γιατί επέλεξες ο τίτλος του έργου να είναι η συγκεκριμένη φράση από τη Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης;

Θυμάμαι τον εαυτό μου από πολύ μικρή να διερωτάται πώς γίνεται ο Θεός να επιτρέπει να συμβαίνουν όλα αυτά που έβλεπα να διαδραματίζονται καθημερινά στον κόσμο. Πόλεμοι, φτώχεια και τόση μα τόση δυστυχία. Σε μια τόσο απλοϊκή βάση σκέψης, όσο αυτή ενός μικρού παιδιού, βασίστηκε η ιδέα του τίτλου. Επιζητούμε Παραδείσους που έχει πλάσει κάποιος Θεός, ενώ βιώνουμε την απόλυτη Κόλαση. Και είναι οξύμωρο. Γιατί να ελπίζουμε σε κάτι που δεν ξέρουμε αν υπάρχει κι αν θα έρθει ποτέ και δεν παλεύουμε με κάθε τρόπο να ζούμε όσο γίνεται πιο κοντά στον Παράδεισο που οραματιζόμαστε; Ή μήπως τελικά αυτό κάνουμε κι απλώς ο Παράδεισος του ενός είναι η Κόλαση του άλλου και είμαστε καταδικασμένοι από τη φύση μας να παλεύουμε διαρκώς μεταξύ μας για τα όρια της ελευθερίας μας και των επιθυμιών μας;

 

 

Φαντάζομαι πως πριν τη συγγραφή του έργου, ερεύνησες ενδελεχώς το θέμα της σωματεμπορίας. Υπήρξε κάποιο στοιχείο που σε σόκαρε περισσότερο στη διάρκεια της έρευνάς σου;

Οτιδήποτε αφορούσε στην παιδική σωματεμπορία. Δεν μπορούσα και δεν μπορώ ακόμα να αγγίξω αυτό το σκέλος του trafficking. Σύμφωνα με τη UNICEF, περίπου 1,2 εκατομμύρια παιδιά γίνονται θύματα παιδικής σωματεμπορίας κάθε χρόνο. Όσον αφορά στο sex trafficking συγκεκριμένα, σε παγκόσμιο επίπεδο τα παιδιά και οι έφηβοι είναι το 1/4 των θυμάτων και στην Ελλάδα περίπου το 1/3.

Βαλέρια Δημητριάδου

Σκηνοθετικά, πώς μπορεί να μεταφερθεί πάνω στη θεατρική σκηνή ένας τόσο βίαιος κόσμος; Να καταφέρεις να περάσεις το μήνυμα στο κοινό, χωρίς να «χάσεις» τους θεατές σου;

Αυτό ήταν κάτι που με απασχόλησε από τη συγγραφή ακόμα του έργου. Το έχω αναφέρει πολλάκις. Ένιωθα πολύ «μικρή» μπροστά στο θέμα με το οποίο πήγαινα να καταπιαστώ, σχεδόν ανήμπορη. Πώς να μιλήσει ένα κορίτσι, μία γυναίκα, που δεν έχει βιώσει ποτέ κάτι αντίστοιχο, για ένα θέμα τόσο λεπτό και ευαίσθητο, χωρίς να γίνει το έργο μελό, διδακτικό ή -ακόμα χειρότερα- γραφικό;

Τελικά, νομίζω πως το στοιχείο της αφήγησης ήταν αυτό που με απενοχοποίησε και με απελευθέρωσε στο να μπορώ να δω κι εγώ το έργο από μία απόσταση. Και όχι για να μη βουτήξω. Απεναντίας, για να είμαι πιο ειλικρινής, πρωτίστως με τον εαυτό μου. Δεν ξέρω πραγματικά πώς είναι αυτή η συνθήκη, όσα και να διαβάσω, όσα ντοκιμαντέρ και να δω. Οπότε, το γεγονός ότι υπάρχει αφήγηση από τους ήρωες, σε ένα έργο μυθοπλασίας όπως το συγκεκριμένο, και ο θεατής μπορεί να φαντάζεται – όπως θέλει και όσο αντέχει και ο ίδιος – αυτά που ακούει την ώρα της παράστασης, είναι κάτι που απ’ ό,τι φαίνεται λειτούργησε.

 

 

Πέραν της συγγραφής και της σκηνοθεσίας, υπογράφεις και την πρωτότυπη μουσική του έργου. Ποιος είναι ο δικός της ρόλος στην παράσταση;

Η μουσική, στο μεγαλύτερο μέρος της, προϋπάρχει κι αυτή στο ίδιο το κείμενο, ως δεδομένη συνθήκη. Είτε ως μουσική μιας εκπομπής στην τηλεόραση, είτε ως τραγούδι κάποιου συγκροτήματος που παίζει live, είτε ως ένα κομμάτι που βάζει κάποιος ήρωας να ακούσει. Θέλω να πιστεύω ότι δε λειτουργεί με τρόπο τέτοιο ώστε να προσδίδει επί τούτου μία ατμόσφαιρα ή να υπογραμμίζει κάποιο συμβάν, αλλά ότι κατά βάση συνομιλεί με το έργο, εξυπηρετώντας πλήρως τον κόσμο που αυτό αφηγείται.

Βαλέρια Δημητριάδου

Η C. for Circus δουλεύει συλλογικά και τα μέλη της εναλλάσσεστε στους ρόλους σε κάθε παραγωγή. Μάλιστα, μας έχετε συνηθίσει σε έργα που στηρίζονται στο χιούμορ. Ποια ήταν η πρώτη αντίδραση των υπόλοιπων μελών, όταν τους μίλησες για το «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» και πώς επέδρασε αυτή η παράσταση στην ομάδα;

Δεν υπήρχε τέτοια στιγμή, που να τους μίλησα δηλαδή για το έργο. Όταν το ολοκλήρωσα, πριν καν αποφασίσω ότι θα ήθελα να ανέβει, το είχα στείλει στον καθένα και την καθεμία ξεχωριστά, κυρίως όμως ως ένα δείγμα δουλειάς που θέλω να μοιραστώ με τους φίλους μου, αναμένοντας τις παρατηρήσεις τους, τίποτα παραπάνω. Και η αλήθεια είναι ότι ήταν πολύ διαφορετικά μεταξύ τους τα σχόλια. Σε άλλο πράγμα εστίασε ο καθένας, είτε θετικά είτε αρνητικά.

Σε δεύτερο χρόνο, τους είπα ότι θα ήθελα να το σκηνοθετήσω κι έτσι κάναμε την αίτηση για επιχορήγηση. Είναι σίγουρα το πιο “βαρύ” θέμα που έχουμε καταπιαστεί, αλλά ακόμα και σ’ αυτήν τη συνθήκη δε λείπουν μικρές στιγμές ανάσας και χιούμορ. Τώρα το πώς έχει επιδράσει στην ομάδα, δεν μπορώ να το ξέρω ακόμα. Μάλλον λίγο πιο μετά μπορείς να απαντήσεις πιο καθαρά σε κάτι τέτοιο.

 

 

Τον περασμένο Οκτώβρη, η Ελληνική Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών απένειμε στο «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» το Βραβείο Σύγχρονου Ελληνικού Έργου, ενώ απέσπασε και το 1^ο Βραβείο Κοινού All4Fun στην κατηγορία Πρωτοεμφανιζόμενο Ελληνικό Έργο. Πώς νιώθεις που διακρίθηκες από την πρώτη κιόλας συγγραφική προσπάθειά σου και πώς «μεταφράζεις» αυτήν την επιτυχία σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο;

Αισθάνομαι τυχερή που είχα ανθρώπους γύρω μου να πιστεύουν σ’ εμένα και το έργο που έγραψα, ώστε να υλοποιηθεί αυτή η παράσταση και να ακουστεί. Αυτοί οι άνθρωποι είναι η τύχη μου. Και το λέω γιατί προφανώς υπάρχουν πολλοί που γράφουν, αλλά τα έργα τους δεν ανεβαίνουν ποτέ, επειδή δεν έχουν τον τρόπο να τα προωθήσουν. Σχετικά με τις διακρίσεις, προφανώς και χάρηκα πολύ. Οτιδήποτε άλλο θα ‘ταν ψέμα. Χάρηκα γιατί πρώτα απ’ όλα, το έργο αυτό είναι κομμάτι του εαυτού μου και με το να αναγνωρίζεται ένιωσα ότι αυτό που με αφορά προσωπικά αφορά και άλλον κόσμο, κάτι που είναι τρομερά ανακουφιστικό. Και δεύτερον, χάρηκα, γιατί άνοιξαν κάποιες πόρτες στα επόμενα που έρχονται, που υπό άλλες συνθήκες πολύ δύσκολα θα άνοιγαν.

Βαλέρια Δημητριάδου

Βλέπουμε ότι το κοινό αγκαλιάζει τα έργα που βασίζονται σε αληθινά γεγονότα. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό; Θεωρείς ότι είναι μια πρόσκαιρη τάση ή κάτι αλλάζει ουσιαστικά στις προτιμήσεις των θεατών;

Δεν ξέρω αν έχουν αλλάξει οι προτιμήσεις των θεατών ή των καλλιτεχνών ή και των δύο, πάντως ναι, υπάρχει όντως μία μεγαλύτερη ανάγκη να ακουστούν ιστορίες που σχετίζονται με το σήμερα. Αν κάτι μπορώ να σκεφτώ σχετικά μ’ αυτήν την τάση, είναι το γεγονός ότι γίνονται τόσα πολλά καθημερινά που πλέον έχουμε χάσει την μπάλα. Δεν ξέρουμε και μεταξύ μας για τι να πρωτομιλήσουμε. Για την Παλαιστίνη; Την Ουκρανία; Για τα Τέμπη; Τις γυναικοκτονίες; Τον πληθωρισμό; Τις ιδιωτικοποιήσεις; Ο χώρος του θεάτρου και της τέχνης εν γένει, ενδείκνυται στο να αρθρώσεις λόγο, να καταπιαστείς σε βάθος και να μιλήσεις για ένα μόνο πράγμα. Και αντίστοιχα ο θεατής να αφοσιωθεί για ένα δίωρο σε ένα μόνο ζήτημα, χωρίς να του διασπά άλλη πληροφορία την προσοχή. Οπότε ενδεχομένως αυτός να είναι ο λόγος. Η ανάγκη μας να ακουστεί κάτι παραπάνω στο χάος της υπερπληροφόρησης.

 

 

Τι πιστεύεις ότι λείπει από το ελληνικό θέατρο σήμερα και πώς θα ήθελες να το δεις να διαμορφώνεται στο μέλλον;

Αυτό που ένιωθα μέχρι πολύ πρόσφατα ότι λείπει είναι η σύγχρονη ελληνική δραματουργία. Σύγχρονα νεοελληνικά έργα, νέες φωνές, νέοι τρόποι ή και όχι. Συνειδητοποιώ, όμως, ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Υπάρχουν και υπήρχαν πολλές φωνές και μάλιστα ικανές, απλώς δεν τις ακούς, επειδή δεν υπάρχει καμία ουσιαστική στήριξη. Είναι ξεκάθαρο ότι η Πολιτεία δεν στηρίζει αυτόν τον κλάδο.

Πρόσφατα, ήμουν καλεσμένη σε μία συνάντηση που είχε διοργανώσει η Μαρία Χατζηεμμανουήλ στο πλαίσιο της παρουσίασης του καινούργιου βιβλίου της. Εκεί συνομιλήσαμε με τρεις Ισπανούς σύγχρονους συγγραφείς, οι οποίοι ανέφεραν μεταξύ άλλων το πώς βιοπορίζεται ένας συγγραφέας στη χώρα τους. Βραβεία με χρηματικά έπαθλα της τάξης των 15 με 20 χιλιάδων ευρώ.– που σε μία τέτοια περίπτωση μπορείς και να βιοποριστείς για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα μέσα από τη δουλειά.σου, χωρίς να κάνεις άλλα πράγματα παράλληλα -, ρεπερτόριο στο 80%.με ισπανικά έργα στο Εθνικό Θέατρο της Μαδρίτης – με τη νέα του διεύθυνση -,.μεταφράσεις των ισπανικών έργων σε πολλές γλώσσες και παρότρυνση των καλλιτεχνών.για παρουσίασή τους σε φεστιβάλ του εξωτερικού και άλλα τέτοια.

Κάπως έτσι θα ήθελα να δω κι εγώ την κατάσταση να διαμορφώνεται στην Ελλάδα. Με ένα Εθνικό θέατρο υποστηρικτικό, με ένα Υπουργείο Πολιτισμού που δίνει επιχορηγήσεις.όχι μόνο σε παραστάσεις αλλά και σε ανθρώπους για συγγραφή έργων.– κι όχι απλώς ένα κρατικό βραβείο των 5 έως 7 χιλιάδων ευρώ κάθε δύο χρόνια –.και γενικότερα με έναν μηχανισμό προώθησης αυτών των ανθρώπων.από την Πολιτεία εντός και εκτός Ελλάδας.

 

Και τι να περιμένουμε από την ομάδα C. for Circus στη συνέχεια;

Δε θέλω να πω πολλά, παρά μόνο ότι ετοιμάζουμε… κάτι διαφορετικό!

 

Κεντρική εικόνα: ©Μάριος Παραδείσης

 

Λίγα λόγια για την παράσταση:

Μετά από δύο επιτυχημένες σεζόν στο Σύγχρονο Θέατρο στην Αθήνα και τη θερμή υποδοχή από κοινό και κριτικούς, η παράσταση της ομάδας C. for Circus «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» έρχεται στο θέατρο METROPOLITAN για 6 παραστάσεις, από τις 14 έως τις 18 Φεβρουαρίου.

Το έργο – ο τίτλος του είναι εμπνευσμένος από το 2,8 Κεφάλαιο της Γένεσης της Παλαιάς Διαθήκης – πραγματεύεται ένα τραγικά επίκαιρο θέμα και μία από τις ισχυρότερες μορφές έμφυλης βίας, το sex trafficking. Υπερεξουσία ανθρώπων στις ζωές άλλων με κίνητρο και σκοπό το κέρδος, σωματική και ψυχολογική βία, κυκλώματα, οργανωμένο έγκλημα που επεκτείνει διαρκώς τη δράση του και ζωές που χάνονται, είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά, υπό τη σκιά και τον φόβο του θύτη.

Έντεκα ηθοποιοί σε έντεκα ρόλους λειτουργούν σαν ένα σώμα και καταθέτουν ο καθένας από τη σκοπιά του το δικό του κομμάτι, συνθέτοντας σταδιακά το παζλ της ιστορίας. Ταυτόχρονα, η επί σκηνής ζωντανή μουσική ενισχύει τη δράση και δημιουργεί μια υποβλητική ατμόσφαιρα.

 

Ταυτότητα παράστασης:

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Βαλέρια Δημητριάδου

Σκηνικά – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα

Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Μακρή

Σχεδιασμός φωτισμών: Μελίνα Μάσχα

Πρωτότυπη μουσική: Βαλέρια Δημητριάδου

Σχεδιασμός ήχου: Φοίβος Παπαγιάννης

Βοηθός σκηνοθέτριας: Αντριάνα Ανδρέοβιτς

Στίχοι τραγουδιών: Μαρία Ελισάβετ Κοτίνη

Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου, Πάτροκλος Σκαφίδας

Επικοινωνία – Προβολή: Λία Κεσοπούλου

Γραφιστική επιμέλεια: Indigo Creative

Κατασκευή booth: Παναγιώτης Μανίκας

Παραγωγή: C. for Circus

Οργάνωση – Εκτέλεση παραγωγής: Παναγιώτης Γαβρέλας

Παίζουν οι (με αλφαβητική σειρά): Αθηνά Αλεξοπούλου, Βαγγέλης Αμπατζής, Παναγιώτης Γαβρέλας, Ηλέκτρα Γεννατά, Κωνσταντίνος Κάππας, Χρύσα Κοτταράκου, Γρηγόρης Μπαλλάς, Μαρία Προϊστάκη, Αθηνά Σακαλή, Θανάσης Χαλκιάς, Σπύρος Χατζηαγγελάκης.

*Η παράσταση περιέχει σκηνές σεξουαλικής βίας και.είναι κατάλληλη για παιδιά άνω των 16 ετών.

Βαλέρια Δημητριάδου

Info:

Metropolitan: The Urban Theater, Βασ. Όλγας 65 & Φλέμινγκ 2, Τ. 231 128 4773

14 – 18 Φεβρουαρίου 2024, Τετάρτη έως Κυριακή στις 21.00 (Σάββατο 17/2: διπλή παράσταση στις 18.00 και τις 21.00)

Διάρκεια παράστασης: 100’

Προπώληση εισιτηρίων εδώ.

 

** Η σεξουαλική σωματεμπορία ορίζεται από τον Νόμο για την Προστασία των Θυμάτων Εμπορίας του 2000.ως «η στρατολόγηση, η φύλαξη, η μεταφορά, η παροχή, η απόκτηση, η προστασία ή η προσέλκυση.ατόμου για σκοπούς εμπορικής σεξουαλικής πράξης». Περιλαμβάνει τη χρήση βίας, απάτης ή εξαναγκασμού.για να κάνει έναν ενήλικα να συμμετάσχει σε εμπορικές σεξουαλικές πράξεις. Ωστόσο, οποιαδήποτε εμπορική σεξουαλική δραστηριότητα με ανήλικο, ακόμη και χωρίς βία, απάτη ή εξαναγκασμό, θεωρείται εμπορία. Η κατανόηση του κοινού κινδύνου και των προστατευτικών παραγόντων για τη βία μπορεί να μας βοηθήσει να αποτρέψουμε την εμπορία ανθρώπων. Στο 1109 λειτουργεί Γραμμή Πληροφόρησης και Άμεσης Βοήθειας για την Εμπορία Ανθρώπων. **