Η Χαρά Τζιουβάρα, Πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας, γνωρίζει καλά και μας “διδάσκει” τι θα πει έμπρακτη προσφορά και αλληλεγγύη. 

 

“Όποιος γλυτώνει από ένα δάκρυ έναν άνθρωπο, υψώνει ένα μέτρο το μπόι της ανθρωπότητας”, έχει γράψει ο Γιάννης Ρίτσος. Αναρωτιέται κανείς πώς φτάσαμε να ζούμε σε μια τόσο εγωιστική κοινωνία. Θαρρείς και η ανθρωπότητα έπαψε πια να “ψηλώνει” και οι πολλαπλές Κρίσεις, που βιώνουμε, “καταπίνουν” κάθε ρανίδα ανθρωπιάς στο πέρασμά τους. Είναι νόμος, όμως, ότι το φως δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σκοτάδι, και αντιστρόφως. Υπάρχουν Άνθρωποι που τους πρέπει το Α κεφαλαίο, καθώς έχουν αφιερωθεί στην προάσπιση του δικαιώματος κάθε συνανθρώπου μας, για μια αξιοπρεπή ζωή. Η Χαρά Τζιουβάρα, Πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας, κάνει πράξη όσα συχνά αφήνουμε στα λόγια, σκορπώντας μέσα από το έργο τους μήνυμα ελπίδας και αλληλεγγύης. Η ίδια μάς μιλά για την κοινωνία που ονειρεύεται, και πώς μπορούμε να δομήσουμε ενωμένοι τα θεμέλιά της.

 

Οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας τιμήθηκαν με το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη 2022 για την ανταπόκρισή τους στην ανθρωπιστική κρίση, που ακολούθησε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Είναι εφικτό να χωρέσετε σε λίγες φράσεις όσα αντικρίσατε;

Κάθε φορά που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ανθρωπιστική κρίση, η εναλλαγή των εικόνων και των συναισθημάτων είναι τόσο έντονη και διαφορετική. Τα λόγια είναι τόσο περιττά και μη κατάλληλα να εκφράσουν την κάθε σκηνή που διαδραματίζεται, ώστε μόνο το σώμα, τα χέρια, τα πόδια και η καρδιά είναι ικανά να προσφέρουν τη βοήθεια στο πεδίο.

 

Αμέσως, σχεδόν, με την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, βρεθήκαμε στις αρχές Μαρτίου, με την κινητή, ιατρική μονάδα μας στα oυκρανo-ρουμανικά σύνορα, στην πόλη Siret της Ρουμανίας, μία νoτιοδυτική πύλη εισόδου από την Ουκρανία στη Ρουμανία. Eκεί προσφέραμε ιατρικές υπηρεσίες, ψυχοκοινωνική και ιατροφαρμακευτική υποστήριξη, με υλικό στα γύρω camps και τις υγειονομικές δομές της περιοχής, αλλά και εντός κάποιων πόλεων της Ουκρανίας, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές.

 

Μέσα στο κρύο και το χιόνι, εκατοντάδες άνθρωποι περίμεναν υπομονετικά -ή και όχι- πίσω από τη συνοριακή γραμμή, να περάσουν σε ασφαλές αλλά άγνωστο έδαφος. Οι εικόνες, καθημερινά ίδιες: μητέρες με παιδιά όλων των ηλικιών γαντζωμένα ασφυκτικά επάνω τους, ηλικιωμένοι δακρυσμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες ή χρόνια πάσχοντες με προβλήματα υγείας χωρίς επαρκή φάρμακα, με μοναδική τους περιουσία ό,τι μπορεί κανείς να σύρει και να κρατήσει με δύο χέρια και για απροσδιόριστη χρονική παραμονή. Όση ζωή μπορεί να “στριμωχτεί” σε μία τσάντα.

 

Άνθρωποι κυνηγημένοι, πονεμένοι, φοβισμένοι, κάποιοι ήδη ορφανοί ή πλέον μόνοι, όψεις που αντικρίζεις σε κάθε πολεμική σύρραξη, αλλά ποτέ δεν μπορείς να συνηθίσεις ή να αποδεχτείς. Μέσα σε όλα αυτά, όμως, αντίκρισα, ξεχώρισα και ένιωσα δύο πράγματα. Την ελπίδα και την αξιοπρέπεια. Γιατί, δεν μπορεί όλα να είναι πόλεμος!

 

 

Η οργάνωση παραμένει στα ρουμανικά σύνορα με κινητή μονάδα υγείας, για τους πρόσφυγες και όσους διαφεύγουν από τις εμπόλεμες περιοχές. Τι ανάγκες υπάρχουν και πώς μπορεί ο κόσμος να ενισχύσει το έργο σας;

Όταν αποφασίσαμε να οργανώσουμε την ανθρωπιστική αποστολή στην Ουκρανία, το απόθεμα που είχαμε για να ξεκινήσουμε ήταν ελάχιστο. Στήριγμα στο ξεκίνημα, αλλά και στη συνέχεια της παραμονής μας εκεί, ήταν και είναι ο κόσμος και οι χορηγοί μας, που ανταποκρίθηκαν άμεσα στην έκκληση για συλλογή ανθρωπιστικού υλικού. Καταφέραμε, λοιπόν, να ξεκινήσουμε ενθουσιασμένοι και αποφασισμένοι, να βρεθούμε δίπλα σε όσους μάς χρειάζονται.

 

Το αρχικό και βασικό μας έργο ήταν η παροχή ιατρικών υπηρεσιών στους ανθρώπους που έβγαιναν από τα σύνορα, η διανομή ιατρικού και φαρμακευτικού υλικού στα κέντρα υγείας, τα νοσοκομεία και τις δομές υγείας στις πόλεις των συνόρων που υποδέχονταν προσφυγές, αλλά και εντός του ουκρανικού εδάφους. Επίσης, καταγράψαμε τις ανάγκες που είδαμε, ώστε να συντονίσουμε τις επόμενες αποστολές που ακολούθησαν. Μήνες αργότερα, παραμένουμε εκεί με ενισχυμένο ιατρικό προσωπικό και κινητές ιατρικές μονάδες, ενώ συνεχίζουμε και τη διανομή ανθρωπιστικού και ιατροφαρμακευτικού αναλώσιμου υλικού.

 

Κάθε προσφορά είναι πολύτιμη!

Μέσω των τραπεζικών λογαριασμών της Οργάνωσης, όλοι μπορούν να ενισχύσουν το έργο μας, ώστε να μπορέσουμε να παραμείνουμε στο πόστο μας, να διευρύνουμε τις δράσεις μας εντός και εκτός Ουκρανίας, αλλά και να στηρίξουμε τους ανθρώπους που έρχονται στα Πολυϊατρεία μας, με ιατρικές, ψυχοκοινωνικές και στεγαστικές ανάγκες. Και φυσικά, υπάρχει και η ενίσχυση της Οργάνωσης με εθελοντές, ώστε να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις ποικίλες ανθρωπιστικές ανάγκες που προκύπτουν. Ό,τι μπορεί να προσφέρει ο καθένας, είναι υπερπολύτιμο για τους ανθρώπους που φροντίζουμε.

 

 

Με το πρόγραμμα “Επείγουσα Παρέμβαση για Ευάλωτα Άτομα 60+” καταφέρατε να στηρίξετε με ουσιαστικό τρόπο κοινωνικά ευάλωτα ηλικιωμένα άτομα, ειδικά στην περίοδο της πανδημίας. Λίγα λόγια για τη συνέχιση του προγράμματος και την υποστήριξή του από την Ελληνική Πρωτοβουλία Καναδά και το Κοινωφελές Ίδρυμα ΤΙΜΑ.

Πρόκειται για ένα πραγματικά εξαιρετικό πρόγραμμα, που έφερε στην επιφάνεια κοινωνικά θέματα μείζονος σημασίας της ελληνικής πραγματικότητας. Η “Επείγουσα Παρέμβαση” εφαρμόστηκε στις αρχές της πανδημίας. Το πρόγραμμα έφερε κοντά μοναχικούς, ευάλωτους ανθρώπους, αποτελώντας μια όαση εν μέσω της πανδημίας. Συνεχίζει θριαμβευτικά και σήμερα, αντιμετωπίζοντας μία -ίσως ακόμα μεγαλύτερη- πανδημία. Την απανταχού μοναχικότητα της τρίτης ηλικίας.

 

Ιατρικά, κοινωνικά, ψυχολογικά θέματα, όλα μπαίνουν στη συζήτηση με τους ιατρούς μας, δίνοντας δυναμικές λύσεις και ανακουφίζοντας ανθρώπους, ειδικά όταν η μετακίνησή τους δεν είναι εφικτή. Οι επωφελούμενοι του προγράμματος 60+ δε θα είναι ποτέ πια μόνοι. Επιπλέον, σκοπός μας είναι να διευρύνουμε τους ορίζοντες του προγράμματος με εποικοδομητικές συνεργασίες με άλλους φορείς, για συμβουλευτική και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ και άλλων εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας, προς το μέγιστο όφελος των γλυκών μας ηλικιωμένων.

 

Το προσφυγικό παραμένει στα φλέγοντα ζητήματα της χώρας μας και εσείς έχετε προσφέρει τεράστιο έργο. Μπορείτε να συνοψίσετε τις βασικότερες ενέργειες προσφοράς σας;

Το τεράστιο έργο των Γιατρών του Κόσμου στο προσφυγικό είναι, σίγουρα, αναμφισβήτητο και διαχρονικό. Θεωρώ ότι ήμασταν από τους πρώτους στο πεδίο, με σταθερή και δυναμική παρουσία στις πύλες εισόδου της χώρας, στα hot-spot, στα νησιά και σχεδόν παντού στην ενδοχώρα. Όπου κατέφθαναν και παρέμεναν πρόσφυγες, ήμασταν πάντα εκεί.

 

Σκοπός και έργο μας, η άμεση πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη των προσφύγων στα Πολυϊατρεία μας, με την πολύτιμη συμβολή των μεταφραστών μας, η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των προσφύγων, οι παραπομπές στα νοσοκομεία, η επίλυση και παρακολούθηση σύνθετων ιατρικών θεμάτων, η τακτική παροχή φαρμακευτικής αγωγής στους χρονίως πάσχοντες. Επίσης, η νομική συμβουλευτική, η αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας, η συνεργασία με άλλους φορείς και δομές για την προστασία γυναικών με παιδιά, καθώς και για την ομαλή κοινωνική ένταξη των προσφύγων.

 

Το προσφυγικό παραμένει καυτό θέμα, καθότι, δυστυχώς, χιλιάδες άνθρωποι είναι ακόμα στην αναμονή.

 

 

Τι έχετε αποκομίσει συναισθηματικά όλα αυτά τα χρόνια από την εθελοντική προσφορά σας και πώς νιώθετε ότι σας έχει διαμορφώσει συνολικά ως άνθρωπο;

Αρχικά θέλω να πω, για να ενθαρρύνω και μελλοντικούς εθελοντές, ότι εθελοντής δε γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι. Λίγο τα προσωπικά βιώματα, λίγο οι επιθυμίες, λίγο τα γεγονότα και η ιστορία που ξετυλίγεται απροσδόκητα μπροστά μας, αλλά και όλα αυτά μαζί, συνθέτουν και υποστηρίζουν την εσωτερική ανάγκη για εθελοντισμό. Ο εθελοντισμός και η ανθρωπιστική δράση έφεραν εσωτερικές και εξωτερικές ανατροπές στη ζωή μου. Δεν μπορώ να κρίνω αν με έκανε “καλύτερο” άνθρωπο. Σίγουρα, όμως, με έκανε πιο ευσυγκίνητο, μετρημένο, σεμνό και με ενσυναίσθηση άνθρωπο.

Εσωτερικά, μετράω πληγές με τα όσα βλέπω και αντιμετωπίζω, όμως, αυτές ακριβώς οι πληγές μου θυμίζουν την ευλογία της δικής μου ζωής και ότι οφείλω να “επιστρέψω” κάτι πίσω, που θα πιάσει τόπο.

 

Αν σας έλεγα να επιλέξετε μία μόνο εικόνα, από τις τόσες που έχετε αντικρίσει ως Γιατρός του Κόσμου μέχρι σήμερα, ποια θα ήταν αυτή;

Μία μόνο αδικεί χιλιάδες άλλες. Παρ’ όλα αυτά, μία εικόνα που με καθήλωσε κυριολεκτικά, ήταν στην αρχή της προσφυγικής κρίσης, στον προσφυγικό καταυλισμό του Καρά Τεπέ, όταν κατέφθαναν κατά χιλιάδες οι ταλαιπωρημένοι πρόσφυγες, διασχίζοντας το Αιγαίο. Ήμουν η πρώτη παιδίατρος που πατούσε εκείνες τις ημέρες το πόδι της στον καταυλισμό, καθότι οι Γιατροί του Κόσμου προσφέραμε ιατρικές υπηρεσίες εξαρχής εκεί. Είχαμε πληροφορίες ότι είχαν καταφτάσει δεκάδες μητέρες με παιδιά, οπότε έσπευσα να πάω να βοηθήσω. Κάποια στιγμή, απλώς διαπίστωσα ότι ήμουν κυκλωμένη από μητέρες με γαντζωμένα παιδιά κάθε ηλικίας πάνω τους, οι οποίες με κοίταζαν. Αμίλητες, ανέκφραστες, υπομονετικές, βουρκωμένες, ακίνητες. Όπου και να γυρνούσα έβλεπα την ίδια εικόνα. Η νοσοκόμα μού ανακοίνωσε “σας περιμένουν από τα χαράματα…”.

 

Δε θα ξεχάσω ποτέ τα βλέμματα εκείνα, που έγιναν ένα με το δικό μου. Πέρασε ώρα και απλά κοιταζόμασταν. Όσο κοίταζα, τόσο ένιωθα ντροπή που ήμουν άνθρωπος, που ήμουν εγώ. Ντροπή για όσα μπορεί να κάνει ο άνθρωπος στον άνθρωπο και που δεν ήξερα πώς θα μπορούσα να αποτρέψω όλη αυτή τη σιωπηλή και, συγχρόνως, πολύβουη δυστυχία.

 

 

Πώς μοιάζει η κοινωνία, την οποία ονειρεύεστε;

Ονειρεύομαι μια κοινωνία, στην οποία η διαφορετικότητα των ανθρώπων δε γίνεται αιτία διαμάχης, που τα ίσα δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα, η πρόσβαση στην υγεία είναι ανεμπόδιστη, οι περιβαλλοντικοί πόροι εκμεταλλεύονται για την κάλυψη των αναγκών και όχι του υπερκέρδους. Οραματιζόμαστε και εργαζόμαστε με αυτές τις αρχές, αντιλαμβανόμενοι πως οι ανισότητες παραμένουν τεράστιες. Ωστόσο, τεράστια είναι και η δύναμη του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Το μέλλον επιφυλάσσει μεγάλες προκλήσεις, στις οποίες η ανθρωπότητα θα κληθεί να ανταποκριθεί. Ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρει συλλογικά και με ενσυναίσθηση.

 

***Eνημερωθείτε για το έργο των Γιατρών του Κόσμου και πώς μπορείτε να συμβάλλετε σε αυτό, μέσα από τον ιστότοπο mdmgreece.gr.