Η προκατάληψη, ο στιγματισμός και οι διακρίσεις λόγω βάρους αποτελούν συχνή αντιμετώπιση για πολλά άτομα με παχυσαρκία, οι οποίες έχουν σοβαρές συνέπειες τόσο στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή, όσο και στη συνολική τους υγεία. Στις ημέρες μας, o αριθμός των ατόμων, που δυνητικά αντιμετωπίζει διακρίσεις και στιγματισμό εξαιτίας της παχυσαρκίας, είναι τεράστιος.

 

Πώς δουλεύει αυτός ο φαύλος κύκλος;

Πολλές φορές, υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση πως η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση προσωπικής επιλογής, έναντι μιας σοβαρής κατάστασης υγείας. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε προκατάληψη και “στιγματισμό” αυτών των ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες δείχνουν ότι κάποιος άνθρωπος με παχυσαρκία είναι πιο πιθανό να στιγματιστεί, εάν η υπέρβαρη κατάστασή του θεωρείται ότι προκαλείται από υπερκατανάλωση τροφής (δηλαδή από ελεγχόμενο παράγοντα) σε σύγκριση με το αν προκαλείται από πάθηση του θυρεοειδούς (μη ελεγχόμενο παράγοντα).

 

Το στίγμα της παχυσαρκίας δεν περιορίζεται στις μικροσυζητήσεις και τον κοινωνικό ρατσισμό μεταξύ της παρέας, αλλά εδραιώνεται σε ποικίλους κλάδους της καθημερινότητας ενός ατόμου.

 

Προκατάληψη στον εργασιακό χώρο

Τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία αντιμετωπίζουν αρνητικές αντιλήψεις και στο εργασιακό περιβάλλον, όπου πολλές φορές θεωρούνται λιγότερο ικανοί, τεμπέληδες και χωρίς αυτοπειθαρχία από τους συναδέλφους και τους εργοδότες τους. Τέτοιου είδους στάσεις μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους μισθούς, στις προαγωγές και στις γενικότερες αποφάσεις σχετικά με το καθεστώς απασχόλησης των εργαζομένων με παχυσαρκία. Μελέτες, επίσης, δείχνουν ότι οι υποψήφιοι που πάσχουν από παχυσαρκία έχουν λιγότερες πιθανότητες να προσληφθούν σε μία δουλειά σε σχέση με τους λεπτότερους υποψήφιους.

 

Προκατάληψη στην εκπαίδευση

Στο μαθητικό και στο γενικότερο εκπαιδευτικό περιβάλλον, ο στιγματισμός του βάρους κάνει αισθητή την παρουσία του. Οι μαθητές που πλήττονται από παχυσαρκία αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια, από την παρενόχληση και την απόρριψη των συμμαθητών τους, μέχρι και τη μεροληπτική στάση των καθηγητών. Δυστυχώς, η σοβαρότητα του προβλήματος είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που φαντάζεσαι, καθώς ξεκινάει από πολύ νωρίς. Συγκεκριμένα, έχουν αναφερθεί αρνητικές στάσεις μεταξύ παιδιών προσχολικής ηλικίας (3-5 ετών),.τα οποία συνέδεαν τους συνομηλίκους τους που είχαν παραπάνω βάρος με τα χαρακτηριστικά “κακοί”, “άσχημοι” και “με λίγους φίλους”.

 

Προκατάληψη στο σύστημα υγείας

Το στίγμα του βάρους είναι παρόν και στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Αρνητικές στάσεις για άτομα με υπερβολικό βάρος έχουν αναφερθεί από γιατρούς, νοσηλευτές, διαιτολόγους, ψυχολόγους και φοιτητές ιατρικής. Η έρευνα δείχνει ότι ακόμη και οι επαγγελματίες υγείας, που ειδικεύονται στη θεραπεία της παχυσαρκίας, έχουν αρνητικές στάσεις. Συγκεκριμένα, σε έρευνα που έγινε, σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με παχυσαρκία, σε έλεγχο ρουτίνας σχετικά με γυναικολογικής φύσεως καρκίνο, έδειξε πως: το 46% των γυναικών θεώρησαν ότι οι μικρές ρόμπες, τα στενά εξεταστικά τραπέζια και ο ιατρικός εξοπλισμός ακατάλληλου μεγέθους αποτελούσαν εμπόδια στην εξέταση. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα αυτά είναι απρόθυμα να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη και μπορεί να είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν σημαντικές προληπτικές εξετάσεις και να ακυρώσουν ιατρικά ραντεβού.

 

Βάλε ένα τέλος στο στίγμα της παχυσαρκίας

Για ακόμη μία φορά, οι άνθρωποι βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα, χωρίς να γνωρίζουν. Τα αίτια της παχυσαρκίας πολλές φορές αποτελούν ένα σύνθετο μείγμα γενετικών, περιβαλλοντικών και βιολογικών παραγόντων. Ένας εξωτερικός παρατηρητής, εύκολα μπορεί να παρανοήσει και να επικεντρωθεί στο κομμάτι της προσωπικής ευθύνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα: 1. να κατηγορούνται τα άτομα με παχυσαρκία για την κατάστασή τους και 2..να δημιουργούνται στερεότυπα για τα άτομα με παχυσαρκία, δίνοντάς τους την ταμπέλα του “τεμπέλη” και του “ανθρώπου χωρίς θέληση”.

 

 

Τι μπορείς να κάνεις για την καταπολέμηση του στίγματος του βάρους;

 

1. Συνειδητοποίηση του προβλήματος

Με απλά λόγια, θα πρέπει να αναγνωρίσεις την ύπαρξη του στίγματος, αφού δεν μπορείς να καταπολεμήσεις κάτι, αν πρώτα δεν το αναγνωρίσεις.

 

2. Χρήση της γλώσσας με γνώμονα το πρόσωπο

Να κάνεις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο σκέφτεσαι και μιλάς για τους ανθρώπους που έχουν υπερβολικό βάρος. Όταν αναφέρεσαι σε κάποιον που έχει υπερβολικό βάρος, θα πρέπει να έχεις κατά νου ότι πρόκειται για ένα άτομο με ασθένεια, οπότε να τον αναγνωρίζεις ως άτομο και όχι ως την ασθένεια που έχει. Για παράδειγμα, θα πρέπει να χρησιμοποιείται η φράση “άτομο με παχυσαρκία” αντί για “παχύσαρκο άτομο”.

 

3. Δείξε ενδιαφέρον

Πάνω από όλα είσαι άνθρωπος και ως τέτοιος οφείλεις να συμπεριφέρεσαι. Ενεργοποίησε τον ανθρωπισμό και την ευγένειά σου. Δείξε ενδιαφέρον. Ενημερώσου. Ένας πολίτης απαίδευτος και αδιάφορος μπορεί να καταστεί επικίνδυνος για τους γύρω του, για το κοινωνικό σύνολο, για την κοινωνία. Κάνε τη διαφορά!

 

Πηγές:

• https://www.obesityaction.org/get-educated/public-resources/brochures-guides/understanding-obesity-stigma-brochure/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16231037/
• https://www.worldobesity.org/what-we-do/our-policy-priorities/weight-stigma
• https://www.health.harvard.edu/blog/weight-stigma-as-harmful-as-obesity-itself-202206022755