Το έργο του Βαγγέλη Παπαθανασίου αθάνατο και η μουσική παρακαταθήκη που αφήνει, θα “ταξιδέψει” στις επόμενες γενιές.

 

Ο χαμός του Βαγγέλη Παπαθανασίου λύπησε την παγκόσμια κοινότητα, αφού οι μουσικές του κατάφεραν να ακουστούν μέχρι και στο Διάστημα. Γεννήθηκε στην Αγριά Μαγνησίας, στις 29 Μαρτίου 1943 και  στην πορεία της καριέρας του έγινε διεθνώς γνωστός ως Vangelis. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι. Υπήρξε αυτοδίδακτος και στην πορεία σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.

 

 

Τα πρώτα βήματα

Θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx, με το επιτυχημένο κομμάτι Jeronimo Yanka. Μετακόμισε το 1968 στο Παρίσι και μαζί με τον Έλληνα καλλιτέχνη Ντέμη Ρούσο δημιούργησε τους Aphrodite’s Child. Το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ με τον τίτλο 666 ήταν η αρχή της διεθνούς του καριέρας.

 

Η αρχή τως σπουδαίων συνεργασιών του με τον κινηματογράφο έγινε το 1970, όταν έγραψε τη μουσική για μία ταινία του Χένρι Χάπιερ. Ακολούθησε ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ επηρεασμένο από της φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι του 1968.

 

 

“Μυθωδία” και NASA

Το έργο του “Μυθωδία” επελέγη από τη NASA ως η επίσημη μουσική για την αποστολή της 2001 Οδύσσεια στον Άρη, μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης, συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη, ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης, η γαλλική κυβέρνηση απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής, σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

 

Σε ανάρτησή της σχετικά με τον χαμό του Bαγγέλη Παπαθανασίου, η NASA ξεκινά με το λατινικό “Ad astra Vangelis” (από το Per aspera ad astra, που σημαίνει “μέσα από δύσβατα μονοπάτια, στα άστρα”). Η ανάρτηση στο Instagram μάς καλεί να ακολουθήσουμε το διαστημόπλοιο της NASA Solar System Exploration γύρω από τον Δία και τον δορυφόρο του Γανυμήδη, με τον ήχο ανεβασμένο.

 

 

 

Το 1975 ο Vangelis αποχωρεί από τους Aphrodite’s Child για να εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Εκεί ιδρύει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μουσικών ηχογραφήσεων, τα Nemo studios. Η πρώτη του συλλογή, “Heaven and Hell“, κυκλοφορεί το 1975, ενώ ακολουθούν πολλές ακόμη, όπως οι Albedo 0.3 (1976), Spiral (1977), Beaubourg (1978), China (1979) κ.ά. Και κάπως έτσι ξεκινά μια σπουδαία διεθνής καριέρα για τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.

 

Τα soundtracks

Μοναδικές συνθέσεις του πλαισιώνουν διάσημες και διαχρονικές κινηματογραφικές παραγωγές. Κορυφαίο και πολυαγαπημένο soundtrack είναι το “Οι δρόμοι της φωτιάς” (Chariots of Fire) για την ομώνυμη ταινία του 1981. Μάλιστα, απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 1982. 

Ανάμεσα στις τανίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές, για τις οποίες έχει γράψει μουσική, είναι οι “Vortex – Το πρόσωπο της μέδουσας” (1967) του Νίκου Κούνδουρου, “Ο αγνοούμενος” (Missing, 1982) του Κώστα Γαβρά, “Blade Runner” (Μπλέιντ Ράνερ: Ομάδες Εξόντωσης, 1982) του Ρίντλεϊ Σκοτ, “Χριστόφορος Κολόμβος” (1492 – Conquest of Paradise, 1992) -απέσπασε το βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα-, “Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα” (Bitter Moon, 1992) του Ρόμαν Πολάνσκι, “Καβάφης” (1996) και “Ελ Γκρέκο” (2007)  του Γιάννη Σμαραγδή, “Αλέξανδρος” (Alexander, 2004) του Όλιβερ Στόουν κ.ά.

 

Σπουδαίες στιγμές του έργου του

Το 1982 δημιουργεί το ηχητικό σήμα των ειδήσεων της ΕΡΤ, που συνεχίζει να ακούγεται στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων μέχρι σήμερα. Αναλαμβάνει το 1991 τη μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ. Κάνει την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα το 1997, καθώς σχεδιάζει και διευθύνει εξ ολοκλήρου την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF, που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό της Αθήνας. Γράφει το άλμπουμ “Φόρος τιμής στον Γκρέκο“, τα έσοδα του οποίου διατέθηκαν για την ενίσχυση της εκστρατείας της Εθνικής Πινακοθήκης για την απόκτηση του πίνακα του Ελ Γκρέκο Άγιος Πέτρος. 

Συνθέτει το 1999 τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σύδνεϊ, και από το Σύδνεϊ στην Αθήνα. Γράφει τη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002, που πραγματοποιήθηκε στις Ιαπωνία και Κορέα. Αξιοσημείωτη είναι η προσφορά του Βαγγέλη Παπαθανασίου και στο Θέατρο. Το 1983 δημιούργησε τη μουσική για την παράσταση του Μιχάλη Κακογιάννη, “Ηλέκτρα” στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παππά. 

 

Βραβεία και διακρίσεις

Ανάμεσα στα βραβεία και τις διακρίσεις του Βαγγέλη Παπαθανασίου είναι το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού 1982 για τη μουσική στη ταινία “Δρόμοι της φωτιάς”. Έχει λάβει τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας το 1992 και τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας το 2001.

Κατάφερε να λάβει δύο φορές το Παγκόσμιο Μουσικό Βραβείο του Μόντε Κάρλο, ως ο Έλληνας καλλιτέχνης με τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Έλαβε το 2003 Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς της NASA σε αναγνώριση της εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμά της. Του απενεμήθη Τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2008, ως ομότιμος καθηγητής, για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.

 

 

Οι μουσικές του Βαγγέλη Παπαθανασίου θα φωτίζουν πάντα τα σκοτάδια μας…

 

All photos source Instagram