Μπορεί να είσαι από αυτούς που θα πιούν ένα ποτήρι κρασί με το φαγητό τους ή ένα σφηνάκι κρασί πριν κοιμηθούν για χαλάρωση. Ή ακόμη και από εκείνους που το αλκοόλ είναι ο τρόπος για να περάσουν καλά σε κάθε περίσταση. Σε όποια κατηγορία και αν ανήκεις, το αλκοόλ είναι παρόν στο διαιτολόγιο σου. Του δίνεις, όμως, την προσοχή που απαιτείται;

 

Στις συνεδρίες μου συνήθως παρατηρώ δύο άκρα. Άτομα που πίνουν πολύ σπάνια αλκοόλ, δύσκολα ακόμη και στις εξόδους τους. Μάλιστα, είναι οι πρώτοι που θα μου αναφέρουν αν η μείωση του θα βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους τους και είναι διατεθειμένοι να το κάνουν με χαρά. Στο άλλο άκρο, άτομα που θα πιούν τουλάχιστον 4-5 ποτά σε μια έξοδο, ενώ στη συζήτηση που θα γίνει, υπάρχει διαπραγμάτευση για την ποσότητα που μπορούν να πιούν και τι θα μπορούσε να αφαιρεθεί από το πλάνο διατροφής για να το αντισταθμίσουν με τα ποτά στις εξόδους τους.

 

Πού να στοχεύσεις;

Αν ανήκεις στην πρώτη περίπτωση, δε χρειάζεται να αλλάξεις κάτι, καθώς δεν αποτελεί σημαντική πηγή θερμίδων για σένα. Στη δεύτερη περίπτωση, όμως, στην προσπάθεια για βελτίωση των διατροφικών σου συνηθειών ή κατά την απώλεια βάρους τείνεις να ξεχνάς το ρόλο του. Καταλήγεις να αναρωτιέσαι γιατί ενώ προσέχεις τι τρως, η ζυγαριά παραμένει στάσιμη ή ανεβαίνει. Στην Ελλάδα σχεδόν ένα στα δύο άτομα (44,0%) ηλικίας 18-64 ετών επιδίδεται σε εβδομαδιαία κατανάλωση. Ένα στα δέκα άτομα (10,5%), αντίστοιχα, σε καθημερινή κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, γεγονός που εφιστά την προσοχή μας απέναντι του, τόσο από τη σκοπιά της υγείας όσο και της διατροφής.

Τελικά πόσα ποτά είναι ικανά να προκαλέσουν προβλήματα στην υγεία σου; Αν θες να μάθεις τι κρύβεται πίσω από το αλκοόλ, σου έχω τις απαντήσεις παρακάτω!

 

Τι είναι το περίφημο αλκοόλ;

Σίγουρα, θα μπορούσες να δώσεις εσύ τη δική σου απάντηση, περί αξέχαστων νυχτερινών εμπειριών που σου χάρισαν ένα ή και δύο ποτηράκια παραπάνω! Δικαίως! Ως αλκοόλ αναφέρεται η ψυχοδραστική ουσία, αιθανόλη. Το συστατικό που καταναλώνουν πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ημερησίως και είναι ο λόγος που περνάς λίγο καλύτερα. Παράγεται κατά τη ζύμωση των σακχάρων που προέρχονται από πρώτες ύλες πλούσιες σε υδατάνθρακες. Όπως τα σταφύλια, στην περίπτωση του κρασιού ή το κριθάρι στην μπύρα κ.ο.κ.

 

Είδη αλκοόλ

Τα αλκοολούχα ποτά διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Τα αποσταζόμενα και τα μη αποσταζόμενα.

• Μη αποσταζόμενα: Ονομάζονται και ζυμούμενα. Πρόκειται για τα ποτά που λαμβάνονται απευθείας με αλκοολική ζύμωση. Έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, σε σχέση με τα αντίστοιχα αποστάγματά τους, καθώς δεν υπερβαίνουν το 15%. Βασικοί εκπρόσωποι της κατηγορίας δεν είναι άλλοι από το κρασί και την μπύρα.

Αλκοολική ζύμωση είναι η διαδικασία μετατροπής των σακχάρων σε αλκοόλη, από μικροοργανισμούς, που ονομάζονται ζύμες.

• Αποσταζόμενα: Μετά τη ζύμωση αυτών των ποτών ακολουθεί η διαδικασία της απόσταξης, που οδηγεί σε ένα προϊόν με αυξημένη περιεκτικότητα σε αλκοόλη. Το οινόπνευμα μπορεί να κυμαίνεται από 20% έως και 60-70%. Το τζιν, η βότκα, το ουίσκι, το τσίπουρο κ.ά. ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία.

Απόσταξη είναι η διαδικασία διαχωρισμού της αλκοόλης από τα υπόλοιπα συστατικά του ζυμούμενου προϊόντος.

Μεταβολισμός

Τι γίνεται στο σώμα σου, αφού πιείς το ποτό σου; Πίνεις τη γουλιά σου, το αλκοόλ εισέρχεται στον οργανισμό σου αλλά δεν πέπτεται όπως τα υπόλοιπα τρόφιμα. Αρχικά, μια μικρή ποσότητα απορροφάται από τη γλώσσα και τον στοματικό βλεννογόνο. Το υπόλοιπο απορροφάται μέσω των τοιχωμάτων του στομάχου και του λεπτού εντέρου, εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και έπειτα μεταφέρεται σε όλα τα όργανα του σώματός σου. Έπειτα το αίμα κυκλοφορεί στο σώμα σε 90 δευτερόλεπτα, επιτρέποντας έτσι στο αλκοόλ να επηρεάσει τον εγκέφαλό σου και όλα τα άλλα όργανα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

 

Το ήπαρ, ωστόσο, παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο για την αποτοξίνωση σου! Ειδικά ηπατικά ένζυμα λαμβάνουν δράση για να διασπάσουν την αλκοόλη σε απλούστερες ουσίες, συγκεκριμένα σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Παρόλα αυτά μικρές ποσότητες αλκοόλης αποβάλλονται από το σώμα σχηματίζοντας αιθυλεστέρες λιπαρών οξέων. Ένώσεις που έχει βρεθεί ότι βλάπτουν το ήπαρ και το πάγκρεας. Τέλος, μια μικρή ποσότητα αλκοόλ δε μεταβολίζεται και αποβάλλεται μέσω της αναπνοής και των ούρων.

 

Πόση ώρα μένει το αλκοόλ στο σώμα σου;

Το αλκοόλ μεταβολίζεται με σταθερό ρυθμό, αλλά το χρονικό διάστημα που παραμένουν οι επιδράσεις στο σώμα μπορεί να ποικίλει. Καθώς οι συγκεντρώσεις αλκοόλ στο αίμα (BAC) διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων και των καταστάσεων. Το BAC επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως:

• Ποσότητα φαγητού που έχεις καταναλώσει
• Ηλικία σου
• Σύσταση του σώματός σου
• Φύλο σου
• Διάθεσή σου

Συγκεκριμένα, οι άνδρες έχουν σημαντικά υψηλότερη ποσότητα του ενζύμου αλκοολική αφυδρογονάση, που είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση του αλκοόλ. Καθώς και μεγαλύτερο ποσοστό άλιπης μάζας και υγρών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να απορροφούν, περίπου, διπλάσια ποσότητα αλκοόλ σε σχέση με τις γυναίκες. Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζεις την ποσότητα του αλκοόλ που περιέχει το ποτό σου, γιατί αυτή θα καθορίσει τον απαιτούμενο χρόνο για να μεταβολιστεί. Κατά μέσο όρο, χρειάζεται περίπου μία ώρα για να μεταβολιστεί ένα τυπικό ποτό. Το ήπαρ μπορεί να διασπά μια μονάδα αλκοόλ (10 γραμμάρια) την ώρα. Παρακάτω σου παρουσιάζω με λεπτομέρεια πόση ώρα ακριβώς παίρνει στον οργανισμό σου να μεταβολίσει το εκάστοτε ποτό.  

 

Αλκοόλ και Υγεία

Δεν αμφισβητεί κανείς ότι το να πίνεις μεγάλη ποσότητα αλκοόλ δε σου κάνει καλό. Το ερώτημα όμως είναι αν υπάρχουν οφέλη από τη συνετή κατανάλωση. Χαμηλή προς μέτρια κατανάλωση αλκοόλ βοηθά την καρδιά;

Δεδομένα από περισσότερες από 100 προοπτικές μελέτες δείχνουν πως μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, περιφερικών αγγειακών παθήσεων, αιφνίδιου καρδιακού θανάτου και θανάτου από όλα τα καρδιαγγειακά αίτια. Στη δεκαετία του 1980, έγινε γνωστό το λεγόμενο “γαλλικό παράδοξο”, σύμφωνα με το οποίο οι Γάλλοι παρουσίαζαν χαμηλά ποσοστά θανάτου από στεφανιαία νόσο παρά την υψηλή πρόσληψη διαιτητικής χοληστερόλης και κορεσμένου λίπους. Προτάθηκε, λοιπόν, ότι αυτό συνέβαινε χάρη στα οφέλη της συχνής κατανάλωσης κόκκινου κρασιού. Σήμερα, έπειτα από έρευνες γνωρίζουμε πως το γαλλικό παράδοξο δεν ισχύει και ότι για να εκδηλωθούν οι ευεργετικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες του κρασιού απαιτούνται πολύ μεγάλες ποσότητες, που, εν τέλει, έχουν αρνητικές συνέπειες για την υγεία. 

 

Επομένως, η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της καρδιαγγειακής νόσου είναι γενικά αμφιλεγόμενη. Αυτό που φαίνεται να ισχύει είναι ότι η χαμηλή προς μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει καρδιαγγειακά οφέλη, σε αντίθεση με την υπερβολική κατανάλωση, η οποία είναι επιβλαβής. Ωστόσο, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τους περίπλοκους μηχανισμούς, με τους οποίους το αλκοόλ επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα για να υποστηριχτούν τα οφέλη του. Ας ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, ότι δε χρειάζεται να αρχίσεις να πίνεις αλκοόλ για να διατηρήσεις  την καρδιά σου υγιή.

 

Μπορεί να σε βοηθήσει να ζήσεις περισσότερο;

Οι διαθέσιμες μελέτες είναι πολύ λίγες, ωστόσο σε μια πρόσφατη βρέθηκε ότι όσοι κατανάλωναν 5-15 γραμμάρια (0,5-1,5 ποτήρι) αλκοόλ την ημέρα είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να φτάσουν τα 90 έτη. Αυτό σαφώς δε σημαίνει πως πρέπει να ξεκινήσεις να πίνεις, όπως τονίζουν και οι ερευνητές!

Αν πρόκειται να πιείς, ας είναι μέρος της Μεσογειακής Διατροφής

Τα οφέλη από τη συνετή κατανάλωση αλκοόλ στην καρδιακή υγεία, φαίνεται να οφείλονται στη γενικευμένη υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Συγκεκριμένα, η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ, ιδίως κόκκινου κρασιού, ως μέρος της Μεσογειακής Διατροφής παράλληλα με τα γεύματα και όχι σαν μεμονωμένη συνήθεια, μπορεί να ωφελήσει την υγεία. Αυτό σημαίνει ότι σε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, που σου προσδίδουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και φτωχή σε κρέας και κορεσμένα λίπη, η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προάγει την υγεία σου.

 

Η έντονη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προσβάλει το ήπαρ, που είναι το κύριο όργανο για το μεταβολισμό της αιθανόλης

Στο πρώτο στάδιο της αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, της πιο συχνής ηπατικής διαταραχής που προκαλείται από αλκοόλ, λίπος συσσωρεύεται στα κύτταρα του ήπατος. Αν η κατανάλωση συνεχίζεται μπορεί να δημιουργηθεί στεατοηπατίτιδα (φλεγμονή) και έπειτα κίρρωση, μια δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια. Ωφέλιμο Tip! Αν σταματήσεις το αλκοόλ, βελτιώσεις τις διατροφικές σου συνήθειες και γίνεις περισσότερο σωματικά δραστήριος, το λίπος στα κύτταρα του ήπατος θα μειωθεί.

 

Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με υπέρταση και καρδιοπάθειες, όπως και με διάφορους τύπους καρκίνου.

Το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο υποδεικνύουν ότι υπάρχουν πειστικά στοιχεία που συνδέουν το αλκοόλ με καρκίνους του στόματος, του φάρυγγα, του λάρυγγα, του οισοφάγου, του μαστού, του ήπατος, του παχέος εντέρου και του ορθού.

 

Mπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μνήμης ή αμνησία

Αν δεν το έχεις ζήσει εσύ, σίγουρα κάποιος φίλος σου έχει ξεχάσει τα πάντα από την προηγούμενη βραδιά, μετά από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Εκτός από τις προσωρινές συνέπειες, η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αλλαγές στον εγκέφαλό σου, συχνά οδηγώντας σε διαταραχή της εγκεφαλικής λειτουργίας.

 

Υπάρχουν, επίσης, στοιχεία ότι η τακτική κατανάλωση αλκοόλ σε επίπεδα υψηλού κινδύνου μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική σoυ υγεία.

Η κατάχρηση αλκοόλ έχει συνδεθεί και με επεισόδια αυτοτραυματισμού, ακόμη και αυτοκτονίας.

 

Πού καταλήγουμε;

Σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη επιδημιολογική μελέτη παγκοσμίως (GBD), το αλκοόλ αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την υγεία με παγκόσμιες διαστάσεις. Οι μικρές, θετικές του επιδράσεις, που σχετίζονται με τη χαμηλή κατανάλωση αντισταθμίζονται από την αυξημένη πιθανότητα για πληθώρα ανεπιθύμητων καταστάσεων για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου. Επομένως, δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ

 

 

Πηγή: Διαιτολόγος/ Πάρης Παπαχρήστος