To φετινό Pritzker Architecture Prize ανήκει δικαιωματικά στον Riken Yamamoto, ο ένατος στη σειρά Ιάπωνας αρχιτέκτονας που το κερδίζει.

Ο Ιάπωνας αρχιτέκτονας Riken Yamamoto επιλέχθηκε ως ο νικητής του Pritzker Architecture Prize 2024. Γνωστός για τη δημιουργία μιας συγγένειας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και της αρχιιτεκτονικής ως φόντο και προσκήνιο στην καθημερινή ζωή,.είναι ο ένατος αρχιτέκτονας από την Ιαπωνία που λαμβάνει αυτήν την αναγνώριση, μετά τον Arata Isozaki. Shigeru Ban, Kazuyo Sejima, Ryue Nishizawa, Kenzō Tange, Fumihiko Maki, Toyo Ito και Tadao Ando.

 

 

Λίγα λόγια για τον Ιαπωνα αρχιτέκτονα

Ο Riken Yamamoto γεννήθηκε το 1945 στο Πεκίνο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.και εγκαταστάθηκε στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ζώντας σε μια ισορροπία μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής διάστασης από την παιδική του ηλικία, μεγάλωσε σε ένα σπίτι που διαμορφώθηκε σύμφωνα με ένα. παραδοσιακό ιαπωνικό machiya, με το φαρμακείο της μητέρας του μπροστά και το σαλόνι τους πίσω. Το κατώφλι από τη μια πλευρά ήταν για την οικογένεια και από την άλλη για την κοινότητα.

 

Γνώριζε ελάχιστα για τον πατέρα του, ο οποίος είχε πεθάνει όταν ήταν μόλις πέντε ετών. Κατά κάποιον τρόπο, προσπάθησε να μιμηθεί την καριέρα του πατέρα του ως μηχανικός,.αλλά αντίθετα χάραξε το δικό του μονοπάτι στην αρχιτεκτονική. Σε ηλικία 17 ετών, επισκέφτηκε τον ναό Kôfuku-ji στη Νάρα της Ιαπωνίας,.που αρχικά χτίστηκε το 730 και τελικά ανακατασκευάστηκε το 1426, και γοητεύτηκε από την Πενταώροφη Παγόδα που συμβολίζει τα πέντε βουδιστικά στοιχεία της γης, του νερού, της φωτιάς, του αέρα και του διαστήματος,.η πρώτη του εμπειρία με την αρχιτεκτονική. 

 

Αποφοίτησε από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Nihon (Κολλέγιο Επιστήμης και Τεχνολογίας) το 1968.και έλαβε Master of Arts στην Αρχιτεκτονική από το Πανεπιστήμιο Τεχνών του Τόκιο το 1971. Ίδρυσε το studio του, Riken Yamamoto & Field Shop το 1973.

 

 

Φιλοσοφία και μέθοδοι

Η διαφάνεια, σε μορφή, υλικό και φιλοσοφία παρέμεινε βασικό στοιχείο στα έργα του. Καθιέρωσε μια προσέγγιση πολεοδομικού σχεδιασμού,.που κατέδειξε την εξέλιξη ως ζωτικής σημασίας ιδιότητα στην ανάπτυξη του Ryokuen-toshi, Inter-Junction City (Yokohama, Ιαπωνία 1994).

 

Συνέχισε να ενθαρρύνει τη συνύπαρξη κοινωνιών σε μεγάλα κτίρια, προσαρμόζοντας την αρχιτεκτονική του γλώσσα σε έργα όπως το Νομαρχιακό Πανεπιστήμιο Saitama.(Koshigaya, Ιαπωνία 1999) και η βιβλιοθήκη Tianjin (Tianjin, Δημοκρατία της Κίνας 2012).

 

 

Το έργο του έγινε πιο παραγωγικό, από ιδιωτικές κατοικίες έως δημόσιες κατοικίες,.δημοτικά σχολεία και πανεπιστημιακά κτίρια και ιδρύματα σε αστικούς χώρους, μετά τις φυσικές καταστροφέςτου 2011, με ένα ινστιτούτο αφιερωμένο στις κοινοτικές δραστηριότητες, ενώ θέσπισε το Βραβείο Τοπικής Δημοκρατίας το 2018.για να τιμήσει νέους αρχιτέκτονες που ενεργούν με θάρρος και ιδανικά για το μέλλον.

 

Ο Yamamoto είναι πρόσφατα διορισμένος επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kanagawa (Yokohama, Ιαπωνία). Ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Τόκιο (Τόκιο, Ιαπωνία 2022-2024).και έχει διδάξει στο παρελθόν στο Πανεπιστήμιο Nihon, Graduate School of Engineering (Τόκιο, Ιαπωνία 2011-2013) στο Yokohama National University, Graduate School of Architecture (Yokohama, Japan 2007-2011) και στο Πανεπιστήμιο Kogakuin, Τμήμα Αρχιτεκτονικής (Τόκιο, Ιαπωνία 2002-2007), ενώ και υπηρέτησε ως Πρόεδρος του Nagoya Zokei University of Art and Design (Ναγκόγια, Ιαπωνία 2018-2022).

 

 

Κατά τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, ταξίδεψε σε χώρες και ηπείρους με το αυτοκίνητο με τον μέντορά του,.Hiroshi Hara, περνώντας μήνες κάθε φορά επιδιώκοντας να κατανοήσει τις κοινότητες και τους διαφορετικούς πολιτισμούς. Το 1972, οδήγησε κατά μήκος της ακτογραμμής της Μεσογείου, επισκεπτόμενος τη Γαλλία, την Ισπανία, το Μαρόκο, την Αλγερία,.την Τυνησία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Τουρκία. Δύο χρόνια αργότερα, ταξίδεψε από το Λος Άντζελες στο Μεξικό, τη Γουατεμάλα, την Κόστα Ρίκα και την Κολομβία πριν φτάσει στο Περού.

 

Τα έργα

Ο Yamamoto επανεξέτασε τα όρια μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού πεδίου ως κοινωνικές ευκαιρίες, έχοντας σταθερά την πεποίθηση ότι όλοι οι χώροι μπορούν.να εμπλουτιστούν και να εξυπηρετήσουν το ενδιαφέρον μιας ολόκληρης κοινότητας, και όχι μόνο αυτών που τους καταλαμβάνουν. Έχοντας αυτό κατά νου, άρχισε να σχεδιάζει μονοκατοικίες που ένωναν φυσικά και δομημένα περιβάλλοντα,.καλωσορίζοντας τόσο τους επισκέπτες όσο και τους περαστικούς.

 

 

 

Το πρώτο του έργο, Yamakawa Villa (Ναγκάνο, Ιαπωνία 1977), είναι εκτεθειμένο από όλες τις πλευρές και βρίσκεται μέσα στο δάσος,.σχεδιασμένο να μοιάζει εξ ολοκλήρου σαν μια υπαίθρια βεράντα. Η εμπειρία επηρέασε σημαντικά τα μελλοντικά του έργα καθώς επεκτάθηκε στην κοινωνική στέγαση με το Hotakubo Housing (Kumamoto, Ιαπωνία 1991), γεφυρώνοντας πολιτισμούς και γενιές.

 

 

Οι βραβεύσεις

Διορίστηκε Ακαδημαϊκός από τη Διεθνή Ακαδημία Αρχιτεκτονικής (2013) και έχει λάβει πολλές διακρίσεις κατά τη διάρκεια της καριέρας του, όπως το Βραβείο Ιαπωνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων για το Μουσείο Τέχνης Yokosuka (2010),.το Βραβείο Δημόσιων Κτιρίων (2004 και 2006), το Χρυσό Καλού Σχεδιασμού Βραβείο (2004 και 2005), Βραβείο του Αρχιτεκτονικού Ινστιτούτου της Ιαπωνίας (1988 και 2002), Βραβείο Japan Arts Academy (2001) και Mainichi Art Awards (1998). Συνεχίζει να μένει στη Γιοκοχάμα, σε κοινότητα με τους γείτονές του. Τα έργα του βρίσκονται σε όλη την Ιαπωνία, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, τη Δημοκρατία της Κορέας και την Ελβετία.

 

Στη μακρά, συνεκτική, αυστηρή καριέρα του, ο Riken Yamamoto κατάφερε να παράγει αρχιτεκτονική τόσο ως φόντο,. όσο και ως πρώτο πλάνο στην καθημερινή ζωή, θολώνοντας τα όρια μεταξύ της δημόσιας και της ιδιωτικής της διάστασης και πολλαπλασιάζοντας τις ευκαιρίες για τους ανθρώπους να συναντηθούν αυθόρμητα,.μέσω ακριβών, ορθολογικών στρατηγικών σχεδιασμού.

 

Ο Yamamoto θα λάβει το βραβείο κατά την 46η τελετή του Βραβείου Pritzker στο Σικάγο την άνοιξη. 

 

All images: courtesy of The Pritzker Architecture Prize

www.riken-yamamoto.co.jp