Η αρχιτέκτων και designer Μαρία Κωνσταντόγλου μάς μιλά για την αισθητική, για το “κοινό έδαφος” αρχιτεκτονικής και μόδας και για το πρότυπο της “impossible woman”.

 

Με την υψηλή αισθητική να χαρακτηρίζει κάθε ιδιότητά της, η Μαρία Κωνσταντόγλου είναι μια πολλά υποσχόμενη Ελληνίδα αρχιτέκτων, μηχανικός, ερευνήτρια και designer. Είναι κάτοχος Διπλώματος Αρχιτεκτονικής και Μηχανικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μεταπτυχιακού τίτλου στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό από το Πανεπιστήμιο του Cambridge και διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Υπήρξε κύριος επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Ενεργειακών Τεχνολογιών του Lawrence Berkeley National Laboratory (LBNL). Ως μέλος του ομίλου Windows & Daylighting, διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τις δυναμικές προσόψεις. Στο παρελθόν, εργάστηκε ως αρχιτέκτων στη Skidmore, Owings & Merrill, στο Σαν Φρανσίσκο. Σήμερα, διατηρεί το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο στη Λάρισα, υπογράφοντας παράλληλα τον σχεδιασμό των γυναικείων ρούχων Marokee.

 

Ποια είναι η αρχιτεκτονική φιλοσοφία σου;

Η προσέγγισή μου στην αρχιτεκτονική και το design είναι κυρίως ανθρωποκεντρική. Σε κάθε νέα δουλειά εντοπίζω και εστιάζω στη μοναδικότητά της, χωρίς να με ενδιαφέρει ιδιαίτερα να αναδείξω την προσωπική μου ταυτότητα. Εννοείται πως έχω προτιμήσεις, όπως για παράδειγμα στην αυθεντικότητα των υλικών, στη συνολική αισθητική και στις λύσεις βιοκλιματικού σχεδιασμού. Ωστόσο, προτεραιότητά μου είναι οι χρήστες του χώρου και οι ανάγκες τους. Με ενδιαφέρει η διαφοροποίηση από κοινότυπες προφανείς λύσεις, μέσα από μία διαδικασία διαρκούς αναζήτησης. Η προσέγγιση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τα έργα μου να έχουν ως κοινό παρονομαστή τη μοναδικότητά τους, που γίνεται ασυναίσθητα και αβίαστα η υπογραφή μου.

 

 

Έχεις εργαστεί στη Skidmore, Owings & Merrill, σε έργα διαφορετικής κλίμακας και τύπου, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Κίνα. Ποιο είναι το σημαντικότερο εφόδιο, που αποκόμισες από αυτήν την εμπειρία;

Δουλεύοντας στη SOM, μαζί με άλλους 180 αρχιτέκτονες, και βλέποντας ιδέες μου να προχωράνε και να υλοποιούνται, σίγουρα απέκτησα αυτοπεποίθηση. Βρισκόμουν σε ένα γραφείο, που σχεδίασε εμβληματικά κτήρια – χωρόσημα της αμερικάνικης αρχιτεκτονικής. Ως νέα αρχιτεκτόνισσα, αυτό μού έδωσε την ευκαιρία να αποδείξω τις ικανότητές μου. Ταυτόχρονα, με βοήθησε να συνειδητοποιήσω την πλευρά της αρχιτεκτονικής, που με ενδιαφέρει περισσότερο. Σε κάθε ένα από τα project που δούλεψα, ανεξάρτητα της εντυπωσιακής ογκοπλασίας -σήμα κατατεθέν της SOM- και του μεγάλου προϋπολογισμού, πάντα με ενδιέφερε να εστιάζω στα ανθρωποκεντρικά και περιβαλλοντικά κομμάτια του έργου.

 

 

Έχεις εντοπίσει σημαντικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εκφραστεί ένας αρχιτέκτονας στις δύο όχθες του Ατλαντικού;

Η μεγαλύτερη διαφορά, που έχω εντοπίσει, σχετίζεται με τις γενικευμένες νοοτροπίες στις δύο ηπείρους. Κατά τη γνώμη μου, στην Αμερική επικρατεί αρκετά το δόγμα “good enough”, που ναι μεν συντελεί στην ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, όμως δε χαρακτηρίζεται από την εμβάθυνση και συχνά οδηγεί στον συμβιβασμό της αισθητικής σε σχέση με την πρακτικότητα. Στην Ευρώπη, θεωρώ πως επικρατεί περισσότερο αναλυτική σκέψη και εστίαση στη λεπτομέρεια, γεγονός που σίγουρα δίνει προβάδισμα στην αισθητική. Αντίστοιχα, οι δύο αυτές θεωρήσεις επηρεάζουν τον τρόπο, που εργάζονται οι αρχιτέκτονες στις δύο ηπείρους. Φυσικά, υπάρχουν και εξαιρέσεις, που σχετίζονται με τη φιλοσοφία του γραφείου, την κλίμακα και τη θέση των έργων.

 

Στο portfolio σου βλέπουμε νέα design projects, αλλά και έργα ανακαίνισης. Προσωπικά, τι σε ιντριγκάρει περισσότερο; Ο σχεδιασμός ενός χώρου από το μηδέν ή η επανεφεύρεσή του;

Μου είναι δύσκολο να επιλέξω. Ενώ ο σχεδιασμός ενός χώρου συνολικά παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία και ιδανικά μού δίνει τη δυνατότητα να εισάγω αρχές, που θεωρώ πολύ σημαντικές, όπως αυτές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού, η ανακαίνιση είναι ταχύτερη και πιο άμεση. Καλύπτει την πηγαία ανάγκη μου για δημιουργικότητα και μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, ανάλογα με τον τρόπο επανάχρησης του κελύφους. Το διάστημα αυτό, με χαροποιεί το γεγονός πως έχω αναλάβει τον σχεδιασμό ενός κτιρίου στο Πήλιο και την ανακαίνιση ενός διαμερίσματος. Επομένως, αφιερώνω τον χρόνο μου σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στάδια του σχεδιασμού και της κατασκευής.

 

 

Ως ερευνήτρια έχεις εντρυφήσει στον φωτισμό -τεχνητό και φυσικό- και στα συστήματα σκίασης. Πώς ενσωματώνεις την τεχνογνωσία αυτή στην αρχιτεκτονική πρακτική σου;

Ο φωτισμός αποτελεί για μένα σημείο αναφοράς στον σχεδιασμό. Ως ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, μου δόθηκε η δυνατότητα να εμβαθύνω, να μελετήσω τον φωτισμό ως προς την άνεση των χρηστών και την κατανάλωση ενέργειας. Ο φυσικός φωτισμός είναι καθοριστική παράμετρος σε έργα συνολικού σχεδιασμού, αλλά και σε ανακαινίσεις, ακόμα και σε περιπτώσεις που η επέμβαση στο κέλυφος δεν είναι δυνατή. Ανάλογα με τη χρήση του χώρου και τις προτιμήσεις των χρηστών, ζητούμενο είναι η ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ τεχνητού και φυσικού φωτισμού, ως αναπόσπαστο κομμάτι της σχεδιαστικής διαδικασίας.

 

 

Ποιο θεωρείς το μεγαλύτερο πρόβλημα, που αντιμετωπίζει ένας νέος αρχιτέκτονας στην Ελλάδα σήμερα;

Θεωρώ πως το μεγαλύτερο πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν οι νέοι αρχιτέκτονες παγκοσμίως και ίσως είναι πιο έντονο στην Ελλάδα, είναι πως δεν αμείβεται ικανοποιητικά η δουλειά τους. Υπάλληλοι ή ελεύθεροι επαγγελματίες, η προσπάθεια που καταβάλλουν είναι άνιση της αμοιβής τους. Ταυτόχρονα, ενώ το επίπεδο σπουδών αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα είναι υψηλό και δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο θεωρητικό κομμάτι, η προετοιμασία σε πρακτικά ζητήματα, που καλείται να αντιμετωπίσει ένας νέος αρχιτέκτονας, είναι συχνά ανεπαρκής. Προσωπικά, έκανα την παραπάνω διαπίστωση στις μεταπτυχιακές σπουδές μου στο Cambridge, όταν συνεργάστηκα με φοιτητές από όλο τον κόσμο. Τότε διαπίστωσα πως -συγκριτικά- οι γνώσεις τους ήταν λιγότερο θεωρητικές.

 

 

Πέρα από την ενασχόλησή σου με την αρχιτεκτονική, είσαι και fashion designer. Με βάση ποιες αρχές είναι δομημένο το fashion brand σου, Marokke;

Δεν υπήρξα ποτέ οπαδός των μεγάλων αλυσίδων ρούχων και της φιλοσοφίας τους, της λεγόμενης fast fashion. Τα περισσότερα ρούχα μου έχουν διαχρονικό χαρακτήρα, που αποκτά σύγχρονη και επίκαιρη όψη ανάλογα με τους συνδυασμούς με νέα στοιχεία και αξεσουάρ. Αντίστοιχα, η φιλοσοφία των ρούχων Marokke ακολουθεί τις αρχές της slow, ethical fashion. Μικρές παραγωγές, δίκαιες αμοιβές και κομμάτια με διαχρονικά στοιχεία και ιδιαίτερες, χειροποίητες λεπτομέρειες, που προσδίδουν σύγχρονο χαρακτήρα.

 

 

Τι θέλεις να νιώθουν οι γυναίκες, όταν φορούν τις δημιουργίες σου;

Θα ήθελα τα ρούχα που σχεδιάζω να αντιπροσωπεύουν τις γυναίκες που τα φορούν. Να τις εκφράζουν και να αποτελούν μια μικρή προέκταση του εαυτού τους. Δεχόμαστε έναν καταιγισμό παροτρύνσεων “be yourself” μέσω των social media. Ωστόσο, τα πρότυπα των εικόνων είναι υψηλά, συγκεκριμένα και περιοριστικά. Χαίρομαι στην εικόνα και ιδέα γυναικών, που επιλέγουν τα ρούχα τους συνειδητά, με λιγότερες ανασφάλειες για το σώμα τους. Όπως χαίρομαι ιδιαίτερα, όταν γυναίκες με καμπύλες επιλέγουν να φορούν τα εφαρμοστά midi φορέματα Marokke.

 

Ποιο είναι το “κοινό έδαφος” της αρχιτεκτονικής και της μόδας; Πού συναντιούνται αυτοί οι δύο κόσμοι για σένα;

Το “κοινό έδαφος” αρχιτεκτονικής και μόδας εντοπίζεται στην αισθητική, τη δημιουργικότητα και τα μαθηματικά. Η αισθητική για μένα είναι κινητήρια δύναμη για αλλαγή, που επιτυγχάνεται με τη δημιουργικότητα -πηγαία, αλλά και καθοδηγούμενη από μαθηματικό τρόπο σκέψης. Θεωρώ πως ο χώρος που ζούμε, ο τρόπος που ντυνόμαστε, είναι προέκταση του εαυτού μας. Ιδανικά, θα έπρεπε να αποφασίζουμε γι’ αυτά συνειδητά, χωρίς επιβολές και περιορισμούς.

Με ενδιαφέρει πολύ να συμβάλλω στη διαδικασία αυτή, μέσω της αρχιτεκτονικής και της μόδας. Να βοηθώ στον επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα του χώρου και των ρούχων που σχεδιάζω, ανάλογα με την προσωπικότητα και τις ανάγκες των χρηστών. Και στις δύο περιπτώσεις, η φιλοσοφία είναι κοινή και η σχεδιαστική διαδικασία έχει ομοιότητες: την επίλυση πολυπαραμετρικών προβλημάτων. Η διαφοροποίηση έγκειται, κυρίως, στην κλίμακα και την πολυπλοκότητα της σύνθεσης.

 

 

Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;

Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα, η οποία απασχολεί τη σύγχρονη γυναίκα παγκοσμίως, σχετίζεται με το πρότυπο της μάλλον “impossible woman”. Γυναίκα, μητέρα, επαγγελματίας, η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ενσαρκώσει απαιτητικούς ρόλους, που εκ των πραγμάτων την αδικούν. Στο μέλλον θα ήθελα να επαναπροσδιορίσω λίγο διαφορετικά τις ισορροπίες μου. Να αφιερώσω περισσότερο χρόνο στην προσωπική και επαγγελματική μου εξέλιξη, να εστιάσω στα κομμάτια του design, τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στη μόδα, χωρίς, όμως, να παραμελώ τον πιο σημαντικό ρόλο μου, αυτόν της μητέρας. Δεν είναι εύκολο να βρεθεί ισορροπία, αλλά θα το προσπαθήσω.

 

www.konstantoglou.com

IG: mariakonstantoglouarchitecture

marokeedesign

 

Κεντρική εικόνα: Κωνσταντίνος Χατζούλης