Αν με ρωτούσες σήμερα -όπως και πολλούς ακόμα της γενιάς μου φαντάζομαι- τι θυμάμαι από το μάθημα της Ιστορίας, και δη της αρχαίας, σε όλη τη σχολική διαδρομή μου, η απάντησή μου θα είχε μάλλον αρνητικό πρόσημο. Οι περισσότεροι μαθητές παπαγαλίζουν γεγονότα και χρονολογίες, νιώθοντας ότι είναι ο μοναδικός τρόπος να κατανοήσουν τα κατεβατά των σχολικών βιβλίων. Μήπως, όμως, υπάρχει τελικά κι άλλος τρόπος; Ο Θεόδωρος Παπακώστας ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, ο Δρ Θεόδωρος Παπακώστας είναι αρχαιολόγος και φαίνεται ότι έχει βρει τη λύση στο παραπάνω ζήτημα. Ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, πήρε το πρώτο του πτυχίο στην Αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία, και το μεταπτυχιακό του στην Προϊστορική Αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. Έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Ελλάδα και τη Βρετανία και έχει εργαστεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στην Αρχαιολογική Υπηρεσία Κιλκίς, ενώ πριν λίγα χρόνια ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην Κλασική Αρχαιολογία στο ΑΠΘ. Μέσα από τον δημοφιλή λογαριασμό του archaeostoryteller στο Instagram και τις γεμάτες χιούμορ “αρχαιοϊστορίες” του, δεν αφήνει πια καμία δικαιολογία, για να πει κανείς πως η Ιστορία είναι βαρετή. Ο Θεόδωρος Παπακώστας έχει βρει τον πιο άμεσο και διασκεδαστικό τρόπο για να μας δείξει ότι, τελικά, η αρχαιογνωσία κρύβει μέσα της τόσα πολλά συναισθήματα, που μπορεί να εκπλαγούμε… 

 

Διδάκτορας Κλασικής Αρχαιολογίας, λοιπόν, και δε θα μπορούσα να μη σε ρωτήσω τι σε γοητεύει περισσότερο στην επιστήμη της Ιστορίας. Τρέφεις ένα γενικότερο ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά το παρελθόν;

Νομίζω με γοητεύει ό,τι γοητεύει τους πάντες. Η ανακάλυψη της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα σε μια ποικιλία σκηνικών, τόπων, λαών, πολιτισμών, γενικά το ταξίδι του ανθρώπινου πολιτισμού, που είναι μαγευτικό και στους μόνους που δεν αρέσει, είναι σε αυτούς που δεν το έχουν ακόμα ανακαλύψει.

 

 

Τελικά η αρχαιότητα μπορεί να μας εκπλήξει; Μπορείς να μας δώσεις τα παραδείγματα που σου έρχονται πρώτα στο μυαλό;

Φυσικά και μπορεί. Και πρέπει. Για να μας ταρακουνήσει κιόλας. Είναι εκπληκτικό ότι ο Δημόκριτος, χωρίς καμία χρήση μικροσκοπίου ή όποιας άλλης τεχνολογικής εφεύρεσης, αντιλήφθηκε και συνέλαβε την έννοια του ατόμου! Πώς να μη μας εκπλήσσει ότι το θέατρο γεννήθηκε σχεδόν τυχαία στην αρχαία Αθήνα και άλλαξε τον κόσμο; Ποιος δεν αγαπάει σήμερα να βλέπει ταινίες; Ε, αν δεν είχε γίνει ο Θέσπις, ένας αρχαίος ποιητής, ο δημιουργός του Θεάτρου και της υποκριτικής τέχνης, ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Μπορεί, επίσης, να μας εκπλήξει η ζωή και τα βάσανα των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, που ζούσαν και πέθαιναν ως σκλάβοι σε έναν κόσμο, που είχε διαφορετική αντίληψη για την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ή ότι ο αρχαίος κόσμος δεν είχε τα ταμπού και τα συμπλέγματα που ακόμα μας κατατρέχουν, όσον αφορά το ανθρώπινο σώμα και τον έρωτα.

 

 

Από τον τρόπο που εκφράζεσαι μέσα από τον λογαριασμό σου φαίνεται ότι αγαπάς πολύ το χιούμορ. Είναι τελικά ο παράγοντας που μπορεί να κάνει ακόμα και ένα γνωστικό αντικείμενο πιο προσιτό αλλά και να απαλύνει κάθε δυσκολία;

Το χιούμορ είναι υποκειμενικό, και κινείται στο μεταίχμιο. Αλλά μας βοηθάει να χαμηλώσουμε τις “ασπίδες” μας και μάς χαλαρώνει, μάς βελτιώνει τη διάθεση, για να μπορέσουμε να απολαύσουμε καλύτερα την επαφή με την επιστημονική πληροφορία. Δεν είναι ανάγκη να γίνεται αυτοσκοπός το χιούμορ. Η ευθυμία, η συγκίνηση, και πολλά άλλα συναισθήματα μπορούν να ενταχθούν στη διαδικασία αρχαιογνωσίας.

 

 

 

Γιατί η Ιστορία παραδοσιακά θεωρείται από τα πιο βαρετά σχολικά μαθήματα και πώς θα μπορούσε να αλλάξει ο τρόπος που διδάσκεται; Eσύ θα σκεφτόσουν ποτέ να διδάξεις σε σχολική τάξη;

Έχω διδαξει στο παρελθόν. Επί δώδεκα έτη ημουν καθηγητής Αγγλικών, όχι Ιστορίας. Ούτως ή άλλως η Ιστορία δε διδάσκεται αποκλειστικά από ιστορικούς στα σχολεία. Δεν ξέρω αν θεωρείται παραδοσιακά από τα πιο βαρετά μαθήματα. Σε αντίθεση με ποια; Η Γλώσσα, τα Μαθηματικά, η Φυσική και η Έκθεση, δηλαδή, είναι μαθήματα που τα παιδιά πετούν τη σκούφια τους και τρελαίνονται; Δεν μπορείς να τα σταματήσεις να διαβάζουν και να τα απολαμβάνουν; Ό,τι καλό ή κακό γίνεται στη διδασκαλία όλων των μαθημάτων, γίνεται και στο μάθημα της Ιστορίας. Επειδή, όμως, προφανώς κάθε μάθημα εχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, νομίζω ότι λείπει η απλότητα, η ομαλή ένταξη στην ιστοριογνωσία και η ποικιλία στο μάθημα. Και, φυσικά, το να απαιτούμε από τα παιδιά να παπαγαλίζουν ιστορικά γεγονότα και χρονολογίες, χωρίς να αντιλαμβάνονται τον άνθρωπο πίσω από αυτά.

 

 

Τελικά, οι Έλληνες γνωρίζουμε από Ιστορία;

Κάποιοι ναι, κάποιοι όχι. Πόσοι όχι, δεν ξέρω. Νομίζω οι περισσότεροι. Επειδή, όμως, όλο και κάτι ακούμε από τους γύρω μας, και όλο και κάτι λίγο συγκρατούμε από το σχολείο, οι περισσότεροι ξέρουμε μια διαστρεβλωμένη σύνοψη, ότι η ιστορία μας είναι καθαγιασμένη, ιερή και όσια, και ήμασταν πάντοτε είτε οι ήρωες είτε τα αδικημένα θύματα (εφόσον επικεντρωνόμαστε στην πολεμική ιστορία, που καταλαμβάνει τεράστιο χώρο στη σχολική ύλη). Είναι δικαίωμά μας και υποχρέωσή μας να μάθουμε πολλά περισσότερα για την ιστορία μας.

 

Η Ιστορία μπορεί να είναι αντικειμενική;

Μπορεί να είναι σφαιρική. Μπορεί να είναι τόσο ευρεία, ώστε να περιλαμβάνει και τα μεγάλα γεγονότα, και τα μικρά πολιτισμικά στοιχεία, να μπορεί να μας “γεννά” απορίες, να μας δίνει απαντήσεις για θέματα που απασχολούσαν ανέκαθεν την ανθρωπότητα, και να μας γεμίζει έμπνευση για το μέλλον.

 

 

Ποιο είναι το feedback που λαμβάνεις από συναδέλφους;

Είναι πολύ θετικό, και νιώθω πολύ ευγνώμων για την αγάπη και τη στήριξη που έχω δεχτεί από πλειάδα συναδέλφων. Κυρίως των μεγαλύτερων, παλαιότερων και εμπειρότερων συναδέλφων, που είτε δίδαξαν τη γενιά μου σε πανεπιστημιακό επίπεδο, είτε εκπαίδευσαν τη γενιά μου σε επίπεδο πρακτικής άσκησης του επαγγέλματος. Και, φυσικά, δέχομαι μεγάλη στήριξη και από συναδέλφους της γενιάς μου και νεότερους. Είμαι πραγματικά ευγνώμων σε όλους.

 

Έχεις ήδη εκδώσει το πρώτο βιβλίο σου, με τίτλο “Χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;” από τις εκδόσεις KEY BOOKS. Θες να μας μιλήσεις γι’ αυτό και τι ακριβώς αφορά;

Το πρώτο μου βιβλίο κυκλοφόρησε το καλοκαίρι, και ήδη πάει εξαιρετικά σε πωλήσεις και σε κριτικές. Είναι μια γρήγορη και εύθυμη εξιστόρηση όλης της ελληνικής αρχαιότητας, από τη βαθιά Προϊστορία μέχρι το τέλος της, για όποιους θέλουν να ανακαλύψουν την αρχαιότητα και να βάλουν γρήγορα και εύκολα σε τάξη όλες τις εποχές στο μυαλό τους. Παραλληλα, είχα ρωτήσει παλιότερα το κοινό που παρακολουθεί το project archaeostoryteller στα κοινωνικά δίκτυα, για το ποιες είναι οι πιο συχνές απορίες που έχουν σχετικά με την επιστήμη της αρχαιολογίας, και οι 11 δημοφιλέστερες απαντώνται στο βιβλίο πχ. Πώς θάβονται οι αρχαίες πόλεις; Τι είναι αρχαιολογία; Ποιος ήταν ο πρώτος αρχαιολόγος; Ποιο είναι το σημαντικότερο εύρημα;

 

 

 

Τον τελευταίο καιρό απολαμβάνουμε και τα podcast σου, μέσα από τα οποία εκφράζεις την Αρχαία Ιστορία και τους μύθους, με τον πιο άμεσο και διασκεδαστικό τρόπο. Πώς προέκυψε η ιδέα τους;

Τα Podcast είναι ένας νέος (για την Ελλάδα) τρόπος επικοινωνίας και διάχυσης πληροφορίας, με τεράστιο εύρος θεματικών. Γιατί όχι, και ένα αρχαιογνωστικό podcast με αρχαιογνωσία και εύθυμη διάθεση;

 

 

Σε τι φάση σε πετυχαίνουμε; Οι επόμενοι στόχοι σου;

Οι επόμενοι στόχοι περιλαμβάνουν μια σειρά ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεται, καθώς και το δεύτερο βιβλίο μου που εξερευνά ακόμη περισσότερες υπέροχες, συγκινητικές, αστείες, τρομακτικές, συγκλονιστικές ιστορίες από την αρχαιότητα!

 

BRIEF Q&A

Aν ήμουν ιστορικό πρόσωπο: Δε θα ήμουν διάσημος.

Aν ήμουν ήρωας της μυθολογίας: Ο σκύλος του Οδυσσέα.

Σε ποια εποχή θα ήθελα να ζω ιδανικά; Στο μέλλον!

Το motto μου: Το μυστικό της αποτυχίας είναι να προσπαθείς να αρέσεις σε όλους.

Kάτι που δε φαντάζεστε για εμένα: Ότι διαβάζω κόμικς και παρακολουθώ μανιωδώς sitcoms.

 

Aκούστε τα άκρως ενδιαφέροντα και διαφωτιστικά Pods του Θεόδωρου Παπακώστα εδώ. 

Δείτε τις γεμάτες χιούμορ αρχαιοϊστορίες του στο Instagram εδώ.