Στις 6 Ιανουαρίου, τα Θεοφάνια γιορτάζονται σε όλη την Ελλάδα με μια πληθώρα εθίμων. Ποιά είναι, όμως, αυτά;

Η ρίψη του σταυρού είναι η πιο συνηθισμένη παράδοση, με μικρούς και μεγάλους να πέφτουν σε παγωμένα νερά για να καταφέρουν να τον κρατήσουν. Το κατόρθωμα αυτό θα φέρει ευλογία και τύχη στον τολμηρό κολυμβητή για όλη την υπόλοιπη χρονιά. Ωστόσο, οι παραδόσεις των Θεοφανίων δεν περιορίζονται στη ρίψη του σταυρού. Θεοφάνια

Παρακάτω, συγκεντρώσαμε έξι έθιμα, από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, με «ρίζες» στα βάθη των αιώνων, που αναβιώνουν τις μέρες του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων, κάνοντας τις γιορτές ακόμα πιο μοναδικές.

1. Καστοριά – Ραγκουτσάρια

Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων, που ξεκινά την ημέρα των Θεοφανίων (6 Ιανουαρίου) και κορυφώνεται στις 8 Ιανουαρίου (Πατερίτσα) με την παρέλαση των καρναβαλιστών. Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην κλασική αρχαιότητα. Στα Ραγκουτσάρια παίρνουν μέρος «μπουλούκια», το καθένα με τη δική του παραδοσιακή ορχήστρα χάλκινων και όλοι οι Καστοριανοί, άντρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, γλεντούν για τρία μερόνυχτα με μεταμφιέσεις στους δρόμους της πόλης.

2. Αργολίδα – Γιάλα – Γιάλα

Κατά τα ξημερώματα των Φώτων, οι νέοι τριγυρίζουν στην κωμόπολη ντυμένοι με ναυτικές στολές, τραγουδώντας «γιάλα-γιάλα», περνώντας  από σπίτι σε σπίτι, όπου οι κάτοικοι τους προϋπαντούν με ευχές και κεράσματα. Το «γιάλα-γιάλα» συνεχίζεται μέχρι και την ώρα που μεταβαίνουν στο λιμάνι κι ανεβαίνουν σε στολισμένες βάρκες, τις οποίες και κουνάνε με δύναμη, καθώς βγάζουν τις στολές τους και πέφτουν στα θαλασσινά νερά. Θεοφάνια

3. Δράμα – Οι Χαράπηδες

Ανήμερα των Θεοφανίων σε περιοχές της Δράμας τελείται ένα δρώμενο γνωστό ως Χαράπηδες. Οι νέοι της περιοχής, ζωσμένοι με βαριά κουδούνια, φοράνε κάθε χρόνο μαύρες φλοκάτες, εντυπωσιακές προσωπίδες και κεφαλοστολές από γιδοπροβιές. Το έθιμο έχει τις ρίζες του σε διονυσιακές τελετές, καθώς θεωρούταν ότι με αυτό τον τρόπο ξορκίζονται τα κακά πνεύματα. Θεοφάνια

4. Καβάλα –  Σάγια

Στην τοπική κοινότητα της Νέας Καρβάλης, ανατολικά του δήμου Καβάλας, κάθε χρόνο την παραμονή των Θεοφανίων αναβιώνουν τα «Σάγια». Το έθιμο προέρχεται από το Γκέλβερι της Καππαδοκίας και έχει σκοπό να καλωσορίσει τη νέα χρονιά. Οι κάτοικοι της περιοχής ανάβουν μεγάλες φωτιές που φτάνουν ψηλά στον ουρανό και οι άνθρωποι τριγυρίζουν την πυρά, χορεύοντας και τραγουδώντας.

5. Τρίκαλα –  Μπουλούκι

Ανήμερα των Θεοφανίων, στο Ζάρκο Τρικάλων, αναβιώνει το αρχαίο έθιμο «Μπουλούκι» που αποτελεί και αυτό κατάλοιπο τελετών διονυσιακής λατρείας. Νέοι που προετοιμάζονται για τη στρατιωτική τους θητεία είναι οι πρωταγωνιστές του «μπουλουκιού», δηλαδή του θίασου μασκαράδων, που αποτελείται από τσολιάδες που έχουν συγκεκριμένους χαρακτήρες. Τους «Γαμπρούς», τις «Νύφες», τους «Χαράπηδες», τις «Καμήλες», τον «Γιατρό», τον «Διάβολο» και τον «Καβουκά». Το έθιμο δέχτηκε έντονες επιρροές από την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής,,γι’ αυτό και ο Καβουκάς συμβολίζει τον λαό, ο οποίος έχει στον τράχηλό του το βάρος του ζυγού του τυράννου.

6. Γαλάτιστα Χαλκιδικής – Καμήλα

«Απόψε μας κλέψαν τη Μανιώ, τρεις Τούρκοι Αρβανιτάδες». Με αυτόν τον στίχο ξεκινά το γλέντι της «Καμήλας». Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και βασίζεται στην αρπαγή της όμορφης Γαλατσάνας Μανιώς.από τον Αγά του χωριού, με σκοπό να την κλείσει στο χαρέμι του. Με έμπνευση αυτήν την ιστορία, οι νέοι του χωριού κρύβονται μέσα σε μία ψεύτικη καμήλα.που έχουν κατασκευάσει, με σκοπό να ξεγελάσουν τους Οθωμανούς.(που κουβαλούσαν καμήλες) και να κλέψουν έτσι πίσω τη Μανιώ, τη «Νύφη».