Κάθε 15 Οκτωβρίου, ο κόσμος τιμά την Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού. Και όμως, αυτή η μέρα δεν είναι απλώς μια ακόμη παγκόσμια ημέρα, ένας εορτασμός.
Είναι ένας καθρέφτης που στρέφεται πάνω μας. Γιατί, καμιά φορά, η πραγματική τύφλωση δεν είναι η απώλεια της όρασης, αλλά της ενσυναίσθησης.
Το λευκό μπαστούνι γεννήθηκε μέσα από την ανάγκη να ξανακερδηθεί η αξιοπρέπεια. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις ΗΠΑ, ο οφθαλμίατρος Richard Hoover αναζήτησε έναν τρόπο να βοηθήσει τους τυφλωμένους βετεράνους να περπατούν ξανά μόνοι τους. Ένα απλό, μακρύ καλάμι μετατράπηκε σε σύμβολο ελευθερίας. Ήταν το λευκό μπαστούνι που από τότε συνοδεύει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
shutterstock.com
Σήμερα, σύμφωνα με τον European Blind Union, πάνω από 30 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν με μερική ή ολική απώλεια όρασης.
Ένας στους τριάντα Ευρωπαίους βλέπει τον κόσμο διαφορετικά από εμάς.
Οι περισσότεροι από αυτούς είναι μεγάλης ηλικίας και οι γυναίκες, μάλιστα, κινδυνεύουν περισσότερο να χάσουν την όρασή τους, κυρίως λόγω γήρατος.
Το πιο οδυνηρό; Περισσότεροι από τρεις στους τέσσερις βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας.
Αν προσπαθήσουμε να φανταστούμε έστω για μια στιγμή την καθημερινότητά τους, ίσως συνειδητοποιήσουμε κάτι βαθύτερο: ότι οι πόλεις μας δεν είναι φτιαγμένες για όλους.
Πόλεις που δεν «βλέπουν»
shutterstock.com
Κάθε πόλη αφηγείται μια ιστορία μέσα από ήχους, φώτα και κινήσεις. Όμως για πολλούς ανθρώπους γύρω μας, αυτή η ιστορία γράφεται στο σκοτάδι.
Οι δρόμοι που εμείς διασχίζουμε μηχανικά, για εκείνους είναι ένα λαβύρινθος από εμπόδια.
Τα πεζοδρόμια μπορούν να γίνουν εφιάλτης: σπασμένες πλάκες, τραπέζια, μηχανάκια, πρόχειρες ράμπες, κάδοι.
Ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο πάνω στις γραμμές αφής δεν είναι ένα «μικρό λάθος». Είναι σαν να κόβεις το νήμα προσανατολισμού ενός ανθρώπου.
Ακόμα και τα ηχητικά φανάρια ή οι οδηγοί τυφλών, όταν υπάρχουν, συχνά είναι χαλασμένα ή μπλοκαρισμένα. Κι έτσι, η πόλη που υπόσχεται πρόοδο, καταλήγει να κρατά ανθρώπους σε απομόνωση.
Να περπατήσεις χωρίς να βλέπεις
shutterstock.com
Σε ένα ενδιαφέρον πείραμα (Obstacle Crossing Differences Between Blind and Blindfolded Subjects After Haptic Exploration), βλέποντες συμμετέχοντες φόρεσαν μάσκες και προσπάθησαν να διασχίσουν ένα χώρο με εμπόδια.
Στην αρχή γέλασαν αμήχανα, ύστερα πάγωσαν. Κάθε τους βήμα ήταν μια μικρή δόση άγχους.
Δεν ήξεραν πού να πατήσουν, ποιος θόρυβος σήμαινε κίνδυνο, ποιο βήμα οδηγούσε στην ασφάλεια.
Χρειάστηκαν λίγα λεπτά για να νιώσουν εκείνο το σφίξιμο στο στήθος, την ανασφάλεια και τον φόβο του αποπροσανατολισμού.
Μόνο που αυτοί μπορούσαν να βγάλουν τη μάσκα. Οι άλλοι, δηλαδή εκείνοι που ζουν έτσι κάθε μέρα, δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν, βγάζοντας τη μάσκα.
Όταν η τεχνολογία συναντά την ανθρωπιά
shutterstock.com
Κι όμως, υπάρχει ελπίδα. Παραδείγματα όπως αυτό της Ακρόπολης, που διαθέτει πλέον ψηλαφητές διαδρομές, πινακίδες Braille και εφαρμογές ηχητικής ξενάγησης, δείχνουν ότι η αλλαγή είναι δυνατή.
Οι “έξυπνες πόλεις” του μέλλοντος δεν θα είναι μόνο τεχνολογικά προηγμένες, θα είναι ανθρώπινες, προσβάσιμες και ασφαλείς για όλους.
Ίσως, τελικά, αυτή η ημέρα να μην αφορά μόνο όσους κρατούν ένα λευκό μπαστούνι. Ίσως να είναι μια υπενθύμιση για όλους εμάς:
Να σηκώνουμε τα μάτια από το κινητό, να προσέχουμε τον διπλανό μας στο πεζοδρόμιο, να ακούμε πριν κορνάρουμε.
Γιατί η αληθινή όραση δεν βρίσκεται στα μάτια.
