Home / Wellness  / Mind  / Η ψυχολογία της πανδημίας

Η ψυχολογία της πανδημίας

Κάνοντας μια “βόλτα” στα social media καταλαβαίνουμε εύκολα ότι η πανδημία έχει δημιουργήσει κοινωνική πόλωση. Πλέον, υπάρχουν δύο στρατόπεδα: οι εμβολιασμένοι και οι αντιεμβολιαστές. Οι “βάζω πλάτη” και οι “θα μου βάλουνε τσιπάκι”. Είναι φυσιολογικό να διχαζόμαστε; Η απάντηση έρχεται μέσα από το βιβλίο του κλινικού ψυχολόγου Steven Taylor και είναι αρκετά απλή, έως… ανακουφιστική. Η πανδημία έχει την ψυχολογία της!

 

Πόσες φορές έχουμε βρεθεί τον τελευταίο καιρό σε συζητήσεις για την έκβαση της πανδημίας; Πόσες θεωρίες συνωμοσίας έχουμε προσπαθήσει να αντικρούσουμε; Ή πόσες φορές νιώσαμε ότι καταπατούνται τα ατομικά μας δικαιώματα; Τα ερωτηματικά φαντάζουν ατελείωτα -όπως και η ίδια η πανδημία. Είναι σωστός ο τρόπος αντιμετώπισής της; Τα εμβόλια είναι ασφαλή; Γιατί δεν τελειώνει;

Η αλήθεια είναι ότι τους τελευταίους 19 μήνες βιώνουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Και η ακόμα μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι κανείς μας δεν ήταν έτοιμος να την αντιμετωπίσει! Κανείς, εκτός από τον κλινικό ψυχολόγο Steven Taylor! Ο καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Britsh Columbia στο Βανκούβερ εξέδωσε το βιβλίο του The Psychology of Pandemics” (Η ψυχολογία της πανδημίας) δύο μήνες πριν ξεσπάσει η πανδημία το 2019. Και προέβλεψε -σχεδόν προφητικά- όλες τις συμπεριφορές και αντιδράσεις, που βιώνουμε από το ξέσπασμα της COVID-19!

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι πανδημίες είναι “μαζικά ψυχολογικά φαινόμενα σχετικά με τις συμπεριφορές, τις στάσεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων”. Είναι εντυπωσιακό πώς στο βιβλίο του προβλέπει κάθε τάση και τροπάριο. Οι έφοδοι για ανεφοδιασμούς στα σούπερ μάρκετ. Η ταχεία εξάπλωση “αβάσιμων φημών και ψευδών ειδήσεων”. Η αντίδραση ενάντια σε μάσκες και εμβόλια. Οι θεωρίες συνωμοσίας. Ο διαχωρισμός της κοινωνίας σε άτομα που “συμμορφώνονται στις συμβουλές των υγειονομικών αρχών” και σε εκείνους που “επιδίδονται σε φαινομενικά αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως η άρνηση εμβολιασμού”. Είναι όλα εκεί, γραμμένα στο χαρτί!

 

The Psychology of Pandemics

 

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Όπως αναφέρει ο Taylor, δεν έχει κάποια κρυστάλλινη μπάλα, για να προβλέπει το μέλλον. “Απλώς όλα αυτά έχουν συμβεί στο παρελθόν”. Πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι η πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918 διαδόθηκε από τους Γερμανούς μέσω της ασπιρίνης. Όλα βασίζονται στη βασική ψυχολογία, στο πώς αντιδρούν οι άνθρωποι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης υγείας. Οι αρνητές σήμερα εμπλέκονται σε αυτό που η ψυχολογία ονομάζει “ψυχολογική αντίδραση”. Είναι “μια κινητήρια απάντηση σε κανόνες, κανονισμούς ή απόπειρες πειθούς, που θεωρούν ότι απειλούν την αυτονομία και την ελευθερία επιλογής τους”, περιγράφει στο βιβλίο.

Κι έπειτα ακολουθεί το “αιτιολογημένο κίνητρο”. Τότε, οι άνθρωποι εμμένουν στην ιστορία τους, ακόμη κι αν τα γεγονότα είναι προφανώς αντίθετα με αυτήν, ως μια μορφή “παρηγορητικής αυταπάτης”, λέει ο Taylor. Το βιβλίο μιλά και για τη “μη ρεαλιστική αισιοδοξία”, στην οποία ρέπουν οι άνθρωποι σε περιόδους πανδημίας, προσπαθώντας να πείσουν τους εαυτούς τους ότι δεν μπορεί ή δεν θα τους συμβεί κάτι κακό.

 

Είναι εντυπωσιακά λίγη η προσοχή, που έχει δοθεί στους ψυχολογικούς παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την εξάπλωση της πανδημίας. Ωστόσο, είναι σημαντικοί για πολλούς λόγους. Παίζουν τεράστιο ρόλο στη μη τήρηση των προγραμμάτων εμβολιασμού και υγιεινής. Είναι αυτοί που ορίζουν πώς θα αντιμετωπίσουμε την απειλή μόλυνσης και τις σχετικές απώλειες. Και είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες, που μας “χαρακώνουν” στα εκάστοτε “στρατόπεδά” μας.

[email protected]

“I must be a mermaid, Rango. I have no fear of depths and a great fear of shallow living.” Anais Nin