Το έργο του σπουδαίου Ελβετού αρχιτέκτονα Mario Botta καταδεικνύει τη σημασία της αρχιτεκτονικής ως μέσου έκφρασης της ανθρώπινης μνήμης.

 

1η Απριλίου 1943, Mendrisio, Ελβετία και ο αρχιτέκτονας Mario Botta έρχεται στη ζωή. Παρότι τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται αρκετό χρόνο, για να ανακαλύψουν την κλίση τους, ο Botta δε δυσκολεύτηκε πολύ. Μόλις στα 16 του, σχεδίασε το πρώτο του κτήριο, ένα σπίτι για δύο οικογένειες στο Ticino της Ελβετίας.

Τελειώνοντας τη μαθητεία του στο Λουγκάνο, φοίτησε στο καλλιτεχνικό λύκειο του Μιλάνο και στη συνέχεια στην αρχιτεκτονική σχολή Istituto Universitario di Architettura di Venezia. Η επαγγελματική του πορεία ξεκίνησε το 1970, οπότε και άνοιξε στο Λουγκάνο το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο.

Μαθήτευσε υπό τον Carlo Scarpa και συνεργάστηκε με τον Louis Kahn και με τον σημαντικότερο των μοντερνιστών, τον Le Corbusier. Έχει πει, μάλιστα, πως το έργο του “έχει επηρεαστεί βαθιά και από τους τρεις”.

 

 

“Η ιδέα, πως το σπίτι είναι το απόλυτο καταφύγιο, παραμένει ενσωματωμένη στο υποσυνείδητό μας. Δεν έχει να κάνει με τα τετραγωνικά μέτρα ή με τον πλούτο των υλικών. Είναι το μέρος που πηγαίνουμε για να επαναφορτίσουμε και να βρούμε την ενέργεια για την επόμενη μέρα: μια στιγμή παύσης μέσα στη βιασύνη της καθημερινότητας.”

 

 

Το ιδιαίτερο στυλ του

Το σχεδιαστικό του στυλ εξελίχθηκε σε αγνές, γεωμετρικές και επιβλητικές φόρμες. Βασικό υλικό στο έργο του είναι το τούβλο, που χρησιμοποιείται ως επένδυση, για να τονίσει τη σοβαρότητα των σχεδίων του.

Οι ανοιχτά διατυπωμένες αρχές, στις οποίες βασίζει τα αρχιτεκτονικά σχέδιά του, περιλαμβάνουν τη σημασία του χώρου, καθώς “η περιοχή είναι αναπόσπαστο μέρος του έργου και ποτέ τυχαίο στοιχείο”. Το φως, ειδικά, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στο περιβάλλον, αφού “ορίζει τον χώρο και δημιουργεί ισορροπία στη δομή”.

Η προτίμησή του για φυσικά υλικά και γεωμετρικά σχέδια, που -συνδυασμένα- οδηγούν σε μια συμμετρική τάξη, είναι άμεσα αντιληπτή στο έργο του.

 

 

“Η μνήμη και η ιστορία πρέπει να είναι οι απόλυτες προτεραιότητες για τους αρχιτέκτονες ως πηγή έμπνευσης για τη νέα αρχιτεκτονική.”

 

Μια πνευματική διάσταση

Ο Mario Botta είναι επίσης γνωστός για τη μοναδική ικανότητά του να δημιουργεί ξεχωριστούς τόπους λατρείας. Η περιέργεια και ο στοχασμός του γύρω από τις κοινωνικές αντιφάσεις, μέσα από τους ιερούς τόπους του, αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ “Mario Botta. The Space Beyond”.

 

 

“Όταν μπαίνεις σε μια εκκλησία, είσαι ήδη μέρος αυτού που έχει -ή πρόκειται να- συμβεί εκεί. Η εκκλησία είναι ένα σπίτι, που βάζει τον πιστό σε μια διάσταση όπου γίνεται πρωταγωνιστής. Το ιερό ζει άμεσα στο συλλογικό. Ο άνθρωπος γίνεται συμμετέχων σε μια εκκλησία, ακόμα κι αν δεν λέει ποτέ τίποτα.”

 

 

Μερικά μόνο από τα αρχιτεκτονικά αριστουργήματά του είναι τα εξής:

• Museum of Modern Art, Σαν Φρανσίσκο – ΗΠΑ
• Cathedral of the Resurrection, Εβρί – Γαλλία
• Museum Tinguely, Βασιλεία – Ελβετία
• Cymbalista Synagogue, Τελ Αβίβ – Ισραήλ
• Central Library, Ντόρτμουντ – Γερμανία
• Museum of Modern and Contemporary Art of Trento and Rovereto (MART), Ροβερέτο – Ιταλία
• Εκκλησία Santo Volto, Τορίνο – Ιταλία
• Tschuggen Bergoase Wellness Centre, Αρόζα – Ελβετία

 

 

Ακαδημαϊκό έργο

Ο Mario Botta έχει τιμηθεί με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα από διαφορετικά πανεπιστήμια στην Αργεντινή, την Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Βραζιλία και την Ελβετία. Ο Mario Botta έχει άλλο ένα, πολύ σημαντικό, αλλά σπάνια αναφερόμενο επίτευγμα. Είναι ο ιδρυτής μιας από τις μεγαλύτερες σχολές αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη, της Accademia di Architettura di Mendrisio. Ενεργή από το 1996, η σχολή έχει έναν εντυπωσιακό κατάλογο διδασκόντων, με ονόματα όπως οι Manuel Aires Mateus, Valerio Olgiati και Antonio Citterio. Μάλιστα, ο ίδιος ο Botta δίδασκε εκεί μέχρι το 2018.

 

Κεντρική εικόνα: Archivio Via Beroldingen / Matteo Fieni, Courtesy of Mario Botta Architetti.