Μετά από 25 χρόνια έρευνας, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Northwestern των ΗΠΑ ανακάλυψαν γιατί ορισμένοι ενήλικες μπορούν να ζήσουν καλά μετά τα 80 τους με σχεδόν τέλεια γνωστική λειτουργία.
Αυτοί οι super-agers, όπως τους αποκαλούν οι ερευνητές, είναι ηλικίας 80 ετών ή και μεγαλύτεροι, αλλά η μνήμη τους είναι εξίσου καλή με αυτή των ενηλίκων μεταξύ 50 και 60 ετών.
Από το 2000, οι επιστήμονες έχουν μελετήσει 290 από αυτούς τους super-agers και έχουν κάνει αυτοψία σε 77 από τους εγκεφάλους τους, για να κατανοήσουν τι τους καθιστά τόσο ανθεκτικούς στη γνωστική έκπτωση.
Σε μια νέα δημοσίευση στο περιοδικό Alzheimer’s & Dementia, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern αποκαλύπτουν τι έμαθαν τα τελευταία 25 χρόνια μελετώντας περισσότερους από 290 super-agers και αναλύοντας περίπου 77 εγκεφάλους super-agers μετά θάνατον. Η νέα δημοσίευση δείχνει ότι οι εγκέφαλοι τους μοιράζονται μια σειρά από χαρακτηριστικά που μπορεί να τους επιτρέπουν να διατηρούν τη γνωστική τους λειτουργία.
Και ενώ υπάρχουν ακόμα πολλά να κατανοήσουμε για το αν ο τρόπος ζωής παίζει ρόλο, οι ερευνητές παρατήρησαν ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας που όλοι οι super-agers φαίνεται να μοιράζονται: είναι κοινωνικοί.
Τα ευρήματα συνέβαλαν περαιτέρω στην ανάπτυξη μιας «διακριτής νευροβιολογικής υπογραφής» για την αναγνώριση των super-agers: μπορεί να είστε ένας αν είστε 80 ετών ή μεγαλύτερος και μπορείτε να θυμηθείτε τουλάχιστον εννέα λέξεις περίπου 30 λεπτά αφότου κάποιος σας διαβάσει μια λίστα 15 λέξεων.
Τα χαρακτηριστικά που μοιράζονται οι super-agers
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν χαρακτηριστικά προσωπικότητας που είναι πιο κοινά στους super-agers σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Αυτά τα άτομα τείνουν να είναι ιδιαίτερα κοινωνικά και αναφέρουν ότι έχουν ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις.
Ωστόσο, αυτές οι διαφορές στην προσωπικότητα είναι μόνο η αρχή. Η Δρ. Sandra Weintraub, καθηγήτρια ψυχιατρικής, συμπεριφορικών επιστημών και νευρολογίας στο Northwestern και μία από τους συγγραφείς μιας νέας δημοσίευσης που συνοψίζει αυτά τα ευρήματα δήλωσε: «Είναι πραγματικά αυτό που βρήκαμε στους εγκεφάλους τους που ήταν τόσο συνταρακτικό για εμάς».
Σε ορισμένους από τους εγκεφάλους των super-agers, οι επιστήμονες βρήκαν πρωτεΐνες αμυλοειδούς και τau (γνωστές ως πλάκες και τούφες), οι οποίες παίζουν βασικούς ρόλους στη νόσο του Αλτσχάιμερ. Σε άλλους, δεν τις βρήκαν. Όμως, κανένας από τους εγκεφάλους δεν έδειξε σημάδια της βλάβης που συνήθως συνδέεται με αυτές τις πλάκες και τούφες.
«Αυτό που συνειδητοποιήσαμε είναι ότι υπάρχουν δύο μηχανισμοί που οδηγούν κάποιον να γίνει super-ager», δήλωσε η Weintraub. «Ο ένας είναι η αντίσταση: δεν δημιουργούν πλάκες και τούφες. Ο δεύτερος είναι η ανθεκτικότητα: τις δημιουργούν, αλλά αυτές δεν προκαλούν καμία βλάβη στους εγκεφάλους τους».
Π
Οι super-agers δεν είχαν μόνο διαφορετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, αλλά και διαφορετική δομή εγκεφάλου, ιδιαίτερα όσον αφορά το μέγεθος και το σχήμα του φλοιού. Δεν ήταν μόνο αυτό. Αυτοί οι super-agers είχαν επίσης μια νεανική δομή εγκεφάλου. Οι εγκέφαλοι των ηλικιωμένων έχουν γενικά πιο λεπτούς φλοιούς – την εξωτερική στιβάδα του εγκεφάλου – από τους εγκεφάλους των νεότερων, αλλά οι φλοιοί αυτών των super-agers δεν είχαν λεπτύνει.
Ειδικότερα, είχαν πολύ νεανικό πάχος στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου (anterior cingulate cortex), ο οποίος είναι μια κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην ενσωμάτωση πληροφοριών που σχετίζονται με τη λήψη αποφάσεων, τα συναισθήματα και τα κίνητρα.
Επιπλέον, οι super-agers είχαν περισσότερους νευρώνες von economo, γνωστούς και ως ατρακτοειδείς νευρώνες, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που γερνούν φυσιολογικά. Αυτοί οι νευρώνες βρίσκονται στον φλοιό και παίζουν ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά, τη συναισθηματική επεξεργασία και την αυτογνωσία.
Οι super-agers είναι εξωστρεφείς και επίμονοι
Τελικά, αυτή η έρευνα θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές παρεμβάσεις κατά των νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
«Ένας δημιουργικός και πρωτότυπος τρόπος για να κατανοήσουμε ή να αποτρέψουμε τη νόσο του Αλτσχάιμερ είναι να μελετήσουμε εκείνους που δεν την εμφανίζουν», λέει η Tamar Gefen, συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής και συμπεριφορικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Northwestern. Γι’ αυτό οι super-agers είναι τόσο συναρπαστικοί, λέει.
«Η μνήμη τους είναι απλά εξαιρετική ακόμη και σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους».
Ίσως να μην μπορείτε να ελέγξετε τα χαρακτηριστικά του εγκεφάλου σας. Ωστόσο, οι ερευνητές του Northwestern έχουν μελετήσει αν υπάρχουν χαρακτηριστικά τρόπου ζωής ή προσωπικότητας που μοιράζονται οι super-agers, και μόνο ένα χαρακτηριστικό ξεχώρισε – η κοινωνικότητα. «Αυτοί είναι άνθρωποι που ζουν τη ζωή με τους δικούς τους όρους», λέει η Gefen.
Είτε αυτό σημαίνει εθελοντισμό σε κοινότητες, είτε «πολλαπλούς ρομαντικούς συντρόφους», όπως είχαν ορισμένοι συμμετέχοντες στη μελέτη, είναι σαφές ότι οι super-agers συνδέονται με τις αξίες της αυτονομίας και της σύνδεσης, προσθέτει η Gefen.
Η ομάδα της βρήκε πιθανές βιολογικές βάσεις για αυτές τις διαφορές. Η μελέτη δείχνει ότι οι super-agers έχουν περισσότερους από έναν συγκεκριμένο τύπο νευρώνων που σχετίζονται με την κοινωνικότητα σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους – και παραδόξως, περισσότερους από αυτούς τους νευρώνες από ό,τι οι πολύ νεότεροι άνθρωποι. Γνωστοί ως νευρώνες von Economo, βρίσκονται στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου του εγκεφάλου, ο οποίος παίζει ρόλο στη συναισθηματική και γνωστική επεξεργασία.
«Αυτούς τους νευρώνες τους βρίσκεις πραγματικά μόνο σε είδη που είναι κοινωνικά, όπως οι φάλαινες», λέει ο Joel Kramer, καθηγητής νευροψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. Η ομάδα του μελετά επί του παρόντος ασθενείς με μετωποκροταφική άνοια και μέχρι στιγμής έχει βρει μια «εντυπωσιακή απώλεια» νευρώνων von Economo σε εκείνους που είναι λιγότερο συναισθηματικοί.
Με πληροφορίες από sciencefocus.com, nationalgeographic.com
All images: Shutterstock.com
