Το MOMus–Μουσείο Άλεξ Μυλωνά στο Θησείο υποδέχεται από τις 12 Δεκεμβρίου 2025 έως τις 24 Μαΐου 2026 την πρώτη έκθεση στην Ελλάδα αφιερωμένη στη θρυλική Niki de Saint Phalle (1930–2002). Με τίτλο «Από τις σκοποβολές στην ελευθερία», η έκθεση επιδιώκει να φωτίσει την εκρηκτική, αντισυμβατική και απελευθερωτική πορεία μιας από τις πιο ριζοσπαστικές μορφές της σύγχρονης τέχνης του 20ού αιώνα.
Μια καλλιτέχνιδα που μετέτρεψε τον πόνο σε δημιουργία
Η Niki de Saint Phalle υπήρξε μια προσωπικότητα που δεν ακολούθησε ποτέ κανέναν κανόνα. Μέσα από το έργο της – άλλοτε σκοτεινό και άλλοτε παιχνιδιάρικο – μετέτρεψε τον θυμό, την οργή και τα τραύματά της σε μια ασταμάτητη αναζήτηση ελευθερίας. Οι τολμηρές δράσεις σκοποβολής Tirs, όπου χτυπούσε με όπλο καμβάδες γεμάτους χρώμα ώστε να «εκρήγνυται» το έργο μπροστά στο κοινό, αναδείχθηκαν σε εμβληματικές χειρονομίες αμφισβήτησης της πατριαρχίας και των θεσμών της τέχνης.
Την ίδια στιγμή, οι χαρούμενες, πληθωρικές και πολύχρωμες Nanas, τα γλυπτά-σύμβολα της γυναικείας δύναμης και ανεμελιάς, άνοιξαν έναν νέο κόσμο παιχνιδιού, φαντασίας και αναγέννησης. Η Saint Phalle δημιούργησε ζωγραφικά έργα, κολάζ, βιβλία, μνημειακά γλυπτά και δημόσιες εγκαταστάσεις, διαμορφώνοντας ένα καλλιτεχνικό σύμπαν γεμάτο αντιφάσεις: αθώο αλλά και επικίνδυνο, φωτεινό αλλά και σκοτεινό, προσωπικό αλλά και βαθιά πολιτικό.
Niki de Saint Phalle, 25.11.1970, @pinterest
Η σχέση με τον Αλέξανδρο Ιόλα
Η έκθεση βασίζεται σε σημαντικά έργα από τη συλλογή του MOMus – Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, χάρη στη δωρεά του οραματιστή συλλέκτη και εμπόρου τέχνης Αλέξανδρου Ιόλα και της ίδιας της καλλιτέχνιδας. Οι δύο τους μοιράζονταν μια βαθιά καλλιτεχνική πίστη και μια αμοιβαία ανάγκη για ελευθερία, ενώ ο Ιόλας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αναγνώριση της Saint Phalle διεθνώς. Η έκθεση επιχειρεί να αναπλαισιώσει το έργο της μέσα από αυτή την ιστορική σχέση, αναδεικνύοντας λιγότερο γνωστές πλευρές του καλλιτεχνικού της κόσμου.
Niki de Saint Phalle, Χρυσός βωμός (Autel doré), 1962 Αντικείμενα και χρυσή βαφή, ξύλο, 160x111x17,5 εκ. Δωρεά Niki de Saint Phalle. ΜΟΜus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Ένα έργο επίκαιρο όσο ποτέ
Σε μια εποχή που το παγκόσμιο ενδιαφέρον για ζητήματα ισότητας και προστασίας από την κακοποίηση αναζωπυρώνεται, το έργο της Niki de Saint Phalle παραμένει καθηλωτικά επίκαιρο. Η ίδια υπήρξε μια γυναίκα που διεκδίκησε τη φωνή της όταν αυτό φαινόταν αδύνατο – και την έκανε τέχνη. Η έκθεση λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι η δημιουργία μπορεί να είναι πράξη αντίστασης, αυτοπροστασίας και ελευθερίας.
Σχέδιο της Niki de Saint Phalle από τον κατάλογο Niki Nanas, Iolas Gallery, Paris, Genève, New York, 1966
Παράλληλες δράσεις
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις για το κοινό, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις βαθμίδες, προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους να έρθουν σε επαφή με τον πολύχρωμο κόσμο της Saint Phalle.
Επιμέλεια έκθεσης: Θούλη Μισιρλόγλου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια MOMus–Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Περισσότερες πληροφορίες βρείτε εδώ.
Κεντρική εικόνα: Niki de Saint Phalle, Η μητέρα είναι νεκρή / Μαμά αγάπη, 1968. Μεταξοτυπία σε χαρτί offset-super-bütten, από τη σειρά 6 τυπωμάτων για το θεατρικό έργο ICH, όπου η Niki de Saint Phalle χρησιμοποίησε τα πρωτότυπα σχέδια ως στοιχείο οπτικής αφήγησης. 60×123 εκ. Δωρεά Γιώργου Κητή. ΜΟΜus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
