Είτε έχεις παιδιά μικρότερης ηλικίας, είτε εφήβους, καλό είναι να αναρωτηθείς και να σκεφτείς, μήπως πιέζεις τα παιδιά σου περισσότερο από όσο θα έπρεπε; Αν η απάντηση είναι “ναι”, δες πώς μπορείς να χτίσεις μια υγιή σχέση με το παιδί σου. πιεστικός γονέας
Η Mina Dilip – κάτοχος Master ψυχολογίας που ειδικεύεται σε θέματα παιδιών και εφήβων – εξηγεί τι σημαίνει πιεστική συμπεριφορά και πώς να την αντιμετωπίσουμε. Ας δούμε, όμως, αρχικά τι κάνει έναν γονέα πιεστικό. Η διαρκής ανάγκη για έλεγχο και το αίσθημα ότι πρέπει να λάβεις όλες τις αποφάσεις – από τις μικρότερες έως τις μεγαλύτερες – εκ μέρους του παιδιού σου, ίσως να είναι σημάδι ότι έχεις γίνει πιεστικ@, ακόμα και άθελά σου. Οι πέντε λόγοι, που αναφέρονται παρακάτω, είναι συνήθως τα αίτια αυτής της πιεστικής συμπεριφοράς. πιεστικός γονέας
1. Λανθασμένες προτεραιότητες
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να εστιάζουμε περισσότερο στις φυσικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες του παιδιού, παρά στις συναισθηματικές ανάγκες του. Σε έναν κόσμο που η επιτυχία μετριέται με τα χρήματα και τη δόξα, συχνά οι συναισθηματικές ανάγκες πηγαίνουν πίσω. Έχοντας ως προτεραιότητα τις υψηλές σχολικές και αθλητικές επιδόσεις, μειώνεται σημαντικά ο προσωπικός χρόνος του παιδιού. Τα παιδιά χρειάζονται ελεύθερο χρόνο για να εκφραστούν, να παίξουν και να απασχοληθούν με χόμπι και δραστηριότητες που τα κάνουν χαρούμενα.
2. Ανεκπλήρωτες παιδικές ανάγκες
Πολλοί γονείς ακολουθούν σταδιακά το μονοπάτι της πίεσης, καθώς και οι ίδιοι έχουν βιώσει παρόμοια συμπεριφορά. Το βάρος των δικών τους ανεκπλήρωτων αναγκών και επιθυμιών αναπόφευκτα οδηγεί σε λάθος συμπεριφορές. Για να κερδίσουμε την αποδοχή των γονιών μας, ίσως να αφήσαμε τις δικές μας πραγματικές επιθυμίες. Και συχνά αυτό το μοτίβο μεταφέρεται και στη σχέση με το παιδί μας, αφού περιμένουμε να κάνει το ίδιο.
3. Κοινωνικές προσδοκίες
Πόσες φορές έχεις ακούσει τη φράση “Τι θα πει ο κόσμος;”. Δυστυχώς, όσο λάθος και να είναι, αυτή η νοοτροπία συνεχίζει να υπάρχει. Τα άμεσα μέλη, αλλά και αυτά της ευρύτερης οικογένειας, φίλοι και γνωστοί έχουν προσδοκίες από εμάς και περιμένουν να ακολουθήσουμε καθιερωμένα κοινωνικά μονοπάτια και συγκεκριμένα πρότυπα δομών της οικογένειας. Για παράδειγμα, αν έχουμε γονέα γιατρό, συχνά θεωρείται δεδομένο ότι θα ακολουθήσουμε κι εμείς αυτό το επάγγελμα, ακόμα και αν έχουμε κάποια άλλη κλίση. Ο πιεστικός γονέας είναι σε έναν διαρκή ανταγωνισμό με τους άλλους γονείς. Τείνει να συγκρίνει τις ικανότητες των παιδιών και πιέζει το παιδί σε συμπεριφορές που συχνά είναι τελείως αντίθετες με τον χαρακτήρα του, οδηγώντας το ακόμα και να αλλάξει την προσωπικότητά του.
4. Ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον
Ο πιεστικός γονέας συχνά χρησιμοποιεί τη φράση “Ελπίζω το παιδί μου να έχει ένα καλύτερο μέλλον”. Για να το προστατεύσουμε από τις κακές εμπειρίες που ενδεχομένως οι ίδιοι έχουμε βιώσει, το πιέζουμε να “πάει καλά” σε τομείς που πιστεύουμε ότι είναι σημαντικοί. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να είναι ταλαντούχο στο να παίζει ποδόσφαιρο, αλλά οι γονείς του μπορεί να πιστεύουν ότι το μεταπτυχιακό είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να διασφαλίσει ένα “καλύτερο μέλλον”. Έτσι, το εμποδίζουν να συνεχίσει το πάθος του για το άθλημα και το ωθούν να αποκτήσει MBA.
5. Η ανάγκη της τελειότητας
Ο πιεστικός γονέας μετράει την αυτοεκτίμησή του με βάση το αν το παιδί του θεωρείται κοινωνικά “επιτυχημένο”. Για να διασφαλίσει ότι το παιδί του είναι καλά μορφωμένο και φαίνεται “τακτοποιημένο” στη ζωή, συνεχίζει να το πιέζει σε όλη τη διαδρομή του. Και όταν το παιδί αποτυγχάνει, ο πιεστικός γονέας αναρωτιέται πού έκανε λάθος. Η απάντηση είναι απλή. Όταν δεν είμαστε συναισθηματικά διαθέσιμοι και συνειδητά παρόντες για το παιδί μας όσο μεγαλώνει, χάνουμε την ευκαιρία να το βοηθήσουμε, ώστε να αναπτύξει την πιο σημαντική δεξιότητα της ζωής – να είναι συναισθηματικά συνειδητοποιημένο, ασφαλές και υγιές.
Οι επιδράσεις της πιεστικής συμπεριφοράς στο παιδί
Όπως είναι αναμενόμενο, η έντονη πίεση που ασκούν οι πιεστικοί γονείς έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ψυχολογία των παιδιών.
- Το παιδί αποκόβεται από τη σύνδεση με τον εαυτό του, τις ανάγκες και τα συναισθήματά του.
- Χάνει τον πραγματικό εαυτό του και προσπαθεί μονίμως να λάβει την αποδοχή των γονιών του. Αυτή η διαδικασία το κάνει να νιώθει ότι δεν είναι ποτέ ικανό για οτιδήποτε, προσποιείται ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι και δεν εκφράζει τις ανάγκες και επιθυμίες του. Έτσι, συχνά οδηγείται σε αγχωτικές διαταραχές και κατάθλιψη.
- Ο διαρκής φόβος της αποτυχίας μειώνει την ανάπτυξη δημιουργικών δεξιοτήτων, ενώ παράλληλα το αίσθημα της απόρριψης, αν αποκαλύψει τον πραγματικό εαυτό του, θέτει σοβαρά προβλήματα στις μελλοντικές σχέσεις του με άλλους ανθρώπους.
Πιεστικός γονέας
Τρόποι αντιμετώπισης της πιεστικής συμπεριφοράς
Άκουσε
Το κλειδί για μια επιτυχημένη σχέση παιδιού-γονέα είναι το να ακούς. Άκουσε, λοιπόν, τι έχει να σου πει το παιδί σου, χωρίς να το διακόπτεις και να του ασκείς κριτική. Προσπάθησε να μην προτείνεις κατευθείαν λύσεις στο πρόβλημά του, έτσι ώστε να βρει τον χώρο να νιώσει ασφάλεια και να εκφραστεί.
Δες το παιδί σου ως αυτόνομο άτομο
Το παιδί δεν είναι η προέκτασή σου. Έχει τη δική του προσωπικότητα, σκέφτεται και δρα με το δικό του μυαλό. Παρατήρησε, αποδέξου και σεβάσου τη μοναδικότητά του.
Πιεστικός γονέας
Κάνε ανοιχτές ερωτήσεις
Ενθάρρυνε τις ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις, θέτοντας στο παιδί σου ερωτήσεις ανοιχτού τύπου που θα το βάλουν σε σκέψεις. Να είσαι διανοητικά προετοιμασμέν@ να ακούσεις και κάποιες συγκλονιστικές απαντήσεις. Άνοιξε το μυαλό σου, για να μάθεις τον τρόπο που βλέπει τον κόσμο, καθώς το ακούς να επεξεργάζεται τις σκέψεις του ως απάντηση στις ερωτήσεις σου.
Ενσυναίσθηση και εξέλιξη μαζί με το παιδί
Όταν το παιδί νιώσει ασφάλεια και σεβασμό από εσένα, θα σε εμπιστευτεί και θα ανοιχτεί ακόμα περισσότερο μαζί σου. Όταν κάνουμε ερωτήσεις και προσπαθούμε να δούμε τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια, αναπτύσσουμε την ικανότητα της ενσυναίσθησης. Κατάλαβε ότι σε μια υγιή σχέση δεν δίνεις μόνο, αλλά παίρνεις και πράγματα. Αποδέξου, λοιπόν, αυτά που έχει να σου δώσει το παιδί σου και προσπάθησε να εξελιχθείς μαζί του.
