Αντλώντας έμπνευση από τη δύναμη, την ευελιξία και την ομορφιά του μπαμπού, η ιδρύτρια και Creative Director της IBUKU, Elora Hardy, δημιουργεί ένα νέο λεξιλόγιο σχεδιασμού, που διερευνά τον τρόπο με τον οποίο αρχιτεκτονική και design μπορούν να επαναπροσδιορίσουν την πολυτέλεια, με σεβασμό στη μητέρα όλων, τη γη!

 

H Elora Hardy είναι καναδικής καταγωγής, μεγάλωσε στο Μπαλί και από στα 14 της μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, σπούδασε Καλές Τέχνες και αργότερα έχτισε μια επιτυχημένη καριέρα στη μόδα, σχεδιάζοντας prints για την Donna Karan. Ωστόσο, οι αναμνήσεις των παιδικών της χρόνων την οδήγησαν πίσω στο Μπαλί. IBUKU

 

 

“Έπρεπε να κάνω κάτι που να ταιριάζει με τον τρόπο που ελπίζω να είναι το μέλλον. Αυτό σήμαινε τη χρήση βιώσιμων υλικών, κάτι στο οποίο δεν είχα πρόσβαση στον κόσμο της μόδας εκείνη την εποχή. Εντυπωσιάστηκα από την απαράμιλλη βιωσιμότητα του μπαμπού και, κυρίως, από τα όμορφα σχέδια της ομάδας που έχτισε το Green School. Ο μπαμπάς μου, John Hardy, και η θετή μαμά μου, Cynthia, ήταν πάντα έτοιμοι για μεγάλα πράγματα και οι δομές από μπαμπού της πανεπιστημιούπολης ήταν εντυπωσιακές εκείνη την εποχή.

Μετά την κατασκευή του, αυτή η ομάδα χρειαζόταν ευκαιρίες για να συνεχίσει τον σχεδιασμό και την κατασκευή. Παρότι δεν είχα γνώσεις αρχιτεκτονικής, κατασκευής ή επιχειρηματικότητας, ένιωθα ότι έπρεπε να βρω έναν τρόπο να συνεχίσω αυτήν τη νέα μορφή τέχνης. Αν τα άτομα με τις συνδέσεις, τους πόρους και το δίχτυ ασφαλείας που έχω δεν μπορούν να αφιερώσουν τις δεξιότητές τους στη βιωσιμότητα, τότε ποιος θα το κάνει;”.

 

Έτσι, το 2010, ίδρυσε την IBUKU (“η μητέρα μου”), για να διερευνήσει καινοτόμους τρόπους σχεδίασης. Στην πρακτική της, τα φυσικά υλικά -κυρίως το μπαμπού- και οι παραδοσιακές δεξιότητες των Μπαλινέζων τεχνιτών “δένουν” με τις καινοτόμες σχεδιαστικές ιδέες και τη σύγχρονη μηχανική. Το αποτέλεσμα; Απόλυτα εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά έργα και design objects, που αποτίουν φόρο τιμής στη μητέρα όλων, τη γη!

 

 

Όλα τα έργα σας είναι κομψά και μοναδικά και βασίζονται στη χρήση μπαμπού. Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσδίδει στις κατασκευές σας;

Το μπαμπού είναι το μέλλον. Είναι το πιο όμορφο, ευέλικτο, ψηλό και δυνατό υλικό, που θα μπορούσαμε να επιλέξουμε. Το τροπικό δάσος έχει σχεδόν εξαφανιστεί, το κόντρα πλακέ κατασκευάζεται κυρίως από τροπική ξυλεία και το τσιμέντο έχει φορτίο άνθρακα που δεν πρόκειται να βοηθήσει το μέλλον. Αυτό μας αφήνει με το μπαμπού. Αν φυτέψουμε μπαμπού για τα παιδιά μας σήμερα, τότε σε λίγα μόνο χρόνια θα έχουν ξυλεία, που θα ξαναφυτρώνει κάθε χρόνο για το υπόλοιπο της ζωής τους.

 

Δουλεύουμε με πολλά φυσικά υλικά, αλλά ο τρόπος που σχεδιάζουμε στην IBUKU προέκυψε από την επιλογή να χρησιμοποιήσουμε το μπαμπού.

 

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, δημιουργήσαμε πάνω από 200 μοναδικές κατασκευές, σε όλο το Μπαλί και τώρα πιο συχνά στο εξωτερικό. Ελλείψει αυτού που θα μπορούσατε να ονομάσετε δοκιμασμένο και αληθινό λεξιλόγιο –ή ακόμη και προηγούμενο– στην αρχιτεκτονική με μπαμπού, έπρεπε να εφεύρουμε τους δικούς μας κανόνες. Μάθαμε να “ακούμε” το υλικό και να καταλαβαίνουμε τι θέλει να γίνει στον κόσμο. Έπρεπε να θέσουμε μια εντελώς νέα κίνηση της βιομηχανίας για τη συγκομιδή, τη δοκιμή, την επεξεργασία και στη συνέχεια τη σχεδίαση για μόνιμες κατασκευές.

 

Το μπαμπού μάς επιτρέπει να προσεγγίσουμε τη γενναιοδωρία, αντί να επιδιώκουμε τη σπανιότητα. Είναι ξεκάθαρο πως το ίδιο το υλικό είναι ένα θαύμα της μηχανικής της φύσης. Η αντοχή του σε εφελκυσμό μπορεί να συγκριθεί με τον χάλυβα, η θλιπτική αντοχή του με το σκυρόδεμα και ορισμένα χαρακτηριστικά του είναι παρόμοια με εκείνα των ανθρακονημάτων, όπως δήλωσε ο Neil Thomas του Atelier One. Επιπλέον, το μπαμπού είναι απίστευτα ευέλικτο –ένα χαρακτηριστικό που τα τελευταία χρόνια πρέπει να έχουμε, ως σχεδιαστές, οικοδόμοι και άνθρωποι.

 

 

Ως φυσικό υλικό, όμως, χρειάζεται συντήρηση και προστασία. Ποιες τεχνικές χρησιμοποιείτε, για να διασφαλίσετε ότι οι κατασκευές σας είναι ανθεκτικές στον χρόνο;

 

Η κύρια θεραπεία μας χρησιμοποιεί ένα διάλυμα βορίου, ένα φυσικό αλάτι, που καταστέλλει τη γλυκόζη του μπαμπού και το καθιστά μη βρώσιμο για τα έντομα. Το γλυκό μπαμπού γίνεται πολύ αλμυρό για να το φάνε. Όταν σχεδιάζουμε, εμπνεόμαστε από τα δυνατά σημεία του μπαμπού και λαμβάνουμε υπόψη τις αδυναμίες του. Αναζητάμε τις μορφές που βρίσκουμε στη φύση και ιδιαίτερα στην εκάστοτε τοποθεσία.

 

Αν και το μπαμπού χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε βραχυπρόθεσμες δομές σε όλη την Ασία, οι νέες μέθοδοι θεραπείας τού έδωσαν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Μηχανικοί, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές έχουν πλέον δημιουργήσει ένα εντελώς νέο λεξιλόγιο σχεδιασμού. Αυτή είναι η ώρα για αλλαγές στον τρόπο που κάνουμε τα πράγματα, επανασχεδιάζοντας και επανεφευρίσκοντας. Ο συνδυασμός δεξιοτεχνίας και τεχνολογίας είναι η συνταγή για ένα μαγικό μέλλον.

 

Aura House Green Village, Photo by Tommaso Riva

 

Σχεδιάζετε σε πραγματικό 3D, φτιάχνοντας μικρής κλίμακας μοντέλα από μπαμπού. Τι σας οδήγησε σε αυτή τη μοναδική σχεδιαστική διαδικασία;

Έπρεπε να καταλάβουμε το μπαμπού, αυτούς τους καμπυλωτούς, κωνικούς, κοίλους πόλους. Ποτέ δύο πόλοι δεν είναι ίδιοι, δεν υπάρχουν ευθείες γραμμές. Το σκίτσο ήταν απαραίτητο, για να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε σε τρεις διαστάσεις. Χρησιμοποιούμε στη διαδικασία μας ολοένα και περισσότερο τεχνολογίες, όπως CAD, Rhino, Grasshopper, εξερευνώντας πώς αυτές θα βελτιώσουν τις δυνατότητές μας με το μπαμπού. Δεν μπορούν να συμβούν τα πάντα σε ένα επίπεδο χαρτί ή μια οθόνη.

 

Επομένως, στην κατασκευή μοντέλων αποτυπώνεται μεγάλο μέρος της σχεδιαστικής σκέψης. Το φυσικό μοντέλο ήταν το κλειδί στη δημιουργία επικοινωνίας και διαλόγων με τον τεχνίτη που το κατασκευάζει. Επίσης, μας καθοδήγησε στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την κατασκευή και μας έδωσε πληροφορίες για το πώς οι χρήστες θα δουν τον χώρο. Επί τόπου, αυτό το δομικό μοντέλο κυβερνά, είναι το σχέδιο. Κάθε κλαδάκι αντιπροσωπεύει ένα μέρος αυτής της δομής σε κλίμακα.

 

 

Η τοπική χειροτεχνία παίζει τεράστιο ρόλο στην πρακτική σας. Είναι αυτός άλλος ένας τρόπος, για να τονιστεί η ανάγκη σύνδεσης του αρχιτεκτονικού έργου με το περιβάλλον του;

Καθώς αναπτύσσονται τεχνολογίες και συστήματα μηχανικής, που δεν απαιτούν ή βασίζονται στην τοπική δεξιοτεχνία, δημιουργείται μια κατάσταση όπου υπάρχει αναπαραγώγιμη κλίμακα και οι δυνατότητες διευρύνονται ως προς το τι είναι δυνατό διεθνώς.

 

Η αφθονία του μπαμπού είναι αναμφισβήτητη. Φανταστείτε ότι θα μπορούσατε να καλλιεργήσετε τα υλικά για ένα σπίτι, έναν ουρανοξύστη ή ακόμα και μια ολόκληρη πόλη μέσα σε τέσσερα χρόνια!

 

Όπου κι αν βρισκόμαστε, με όποια υλικά κι αν περιβάλλουμε τον εαυτό μας, οι άνθρωποι αναζητούμε άνετα καταφύγια. Η μορφή ενός κτηρίου μπορεί να μας κρατήσει, να μας αγκαλιάσει στη σωστή ισορροπία σύνδεσης και προστασίας τού να είμαστε έγκλειστοι, ενώ είμαστε ακόμα στη φύση. Θυμόμαστε την παράδοση, για να φέρουμε το παρελθόν στο μέλλον. Ειδικά στις πόλεις της Ευρώπης, βλέπουμε αυτήν τη δύναμη σε μια ομορφιά που ενυπάρχει σε παλιές κατασκευές. Πώς ξεφύγαμε από αυτό; Πώς μπορούμε να βρούμε το δρόμο μας πίσω σε αυτό; Να είμαστε μέρος του;

 

 

Τα έργα της IBUKU φαντάζουν ως συνέχεια της μπαλινέζικης φύσης. Θα μπορούσαν, όμως, να αποτελούν μέρος ενός δομημένου αστικού περιβάλλοντος;

Τον τελευταίο καιρό, σχεδιάζουμε όλο και περισσότερο για έργα στο εξωτερικό, μερικές φορές φέρνοντας τους Bamboo Pure τεχνίτες και το μπαμπού από το Μπαλί. Ωστόσο, μερικές φορές, υπάρχει κάποια τοπική ικανότητα, βιομηχανία ή τεχνολογία μπαμπού στο έργο. Επομένως, ξεκινάμε εξετάζοντας τους διαθέσιμους πόρους: ποια είδη μπαμπού και ποιο επίπεδο δεξιοτήτων ή τεχνολογίας μπορεί να υποστηρίξει τη διαδικασία. Στη συνέχεια, σχεδιάζουμε το επιλεγμένο σενάριο, μελετώντας τα τοπικά είδη μπαμπού και το πώς θα ταιριάζουν.

 

Για ένα έργο στον Παναμά, εξετάσαμε τις τεχνικές των τοπικών ξυλουργών και σχεδιάσαμε μια φόρμα που θα ήταν συναρπαστική στο σύνολο των δεξιοτήτων τους. Επίσης, σχεδιάσαμε περίτεχνα εσωτερικά χαρακτηριστικά και έπιπλα, που θα κατασκευαστούν στο Μπαλί και θα αποσταλούν στον Παναμά, χωρίς να είναι αναγκαίο να ταξιδέψουν οι τεχνίτες. Σε ένα έργο στη Μέση Ανατολή, εξετάσαμε μια συνεργασία με τη Moso Bamboo, η οποία θα δημιοργούσε δοκούς από μπαμπού που επικαλύπτονται με τις συμβατικές τεχνικές ξυλουργικής και μπορούν να υλοποιηθούν σε ένα αστικό περιβάλλον με περιορισμένη δεξιοτεχνία.

 

Υπάρχει μεγάλη καινοτομία όσον αφορά στο μπαμπού για τη δημιουργία συστημάτων ξυλουργικής, που μπορούν να προσαρμόζονται σε διάφορες διαμέτρους πόλων, για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της εργασίας με στύλους από μπαμπού.

 

Τα σχέδιά μας είναι πάντα μια απάντηση στην πραγματικότητα και η διαδικασία μας ένας “χορός” με τα υλικά και τις δεξιότητες, για να ανακαλύψει νέες δυνατότητες. Στην IBUKU διερευνούμε πώς φέρνουμε τον χαρακτήρα και τις τεχνικές ιδιότητες του μπαμπού σε νέες στυλιστικές σφαίρες, ειδικά εκείνες που δεν επικεντρώνονται στη χειροτεχνία.

 

 

Το έργο σας The Arc at Green School έχει λάβει πολλά βραβεία, όπως το Iconic Building Award του Rethinking the Future GADA2021 και το Architecture MasterPrize Design of the Year 2021. Τι κάνει αυτό το έργο τόσο μοναδικό;

Όπως ακριβώς το Heart of School ήταν το σύμβολο του Green School για χρόνια και το λίκνο του φιλόδοξου εκπαιδευτικού έργου, το The Arc είναι το σύνθετο προϊόν του συνδυασμού δημιουργικότητας και τεχνικής. Η IBUKU προτείνει την αναδιατύπωση των καθιερωμένων οικοδομικών κανόνων, προσφέροντας λύσεις που χρησιμοποιούν φυσικά υλικά, όπως το μπαμπού, και αταβιστικές πρακτικές, που έχουν επανασχεδιαστεί ως ένα σύγχρονο κλειδί προς ένα νέο λεξιλόγιο σχεδιασμού και οικολογικά βιώσιμη καινοτομία.

 

Το σχήμα του Arc είναι προσεκτικά μελετημένο και κατασκευασμένο με εξαιρετική ακρίβεια. Προέρχεται από μια σειρά τεμνόμενων τόξων, που συνδέονται μεταξύ τους με μια σειρά αντικλαστικών δικτυωμάτων. Από όσο γνωρίζουμε, αυτός ο συνδυασμός δεν έχει ξαναγίνει σε κανένα υλικό. Τα κελύφη πλέγματος καμπυλώνονται σε δύο αντίθετες κατευθύνσεις, γεγονός που επιτρέπει στο δομικό πλέγμα να επιτύχει απίστευτα ανοίγματα μέσω της ακαμψίας του σχήματος. Το γεγονός ότι η κατασκευή εκτείνεται σε 19 μέτρα και φτάνει τα 14 μέτρα ύψος είναι εκπληκτικό. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι δε βασίζεται σε ζεύξεις για να πετύχει αυτό το άνοιγμα. Το κατόρθωμα είναι να πετύχουμε τέτοιον χώρο και όγκο με ελάχιστη χρήση υλικού, αφήνοντας τη γεωμετρία να κάνει την περισσότερη δουλειά.

 

 

Ξεκινήσατε τόσο τις ομιλίες σας στο INK όσο και στο TED με μια αναδρομή στην παιδική σας ηλικία και το σπίτι των ονείρων σας. Πιστεύετε ότι η φαντασία ενός παιδιού μπορεί να μας οδηγήσει σε νέους αρχιτεκτονικούς δρόμους;

Φαντάστηκα να ζω σε ένα μανιταρόσπιτο, όπως εκείνα των εικονογραφημένων παραμυθιών, γεμάτο με παράθυρα και κόκκινα πουά. Όταν η μητέρα μου, Penny Berton, είχε την ευκαιρία να χτίσει το δικό μας σπίτι, πήρε στα σοβαρά τα όνειρά μου. Ανησυχούσε για το πώς θα τα πραγματοποιήσω και αν θα τα εκλάβω κυριολεκτικά. Θυμάμαι ότι διαπραγματευόμουν μαζί της για τα υλικά, τα χρώματα, τα σχήματα των παραθύρων.

 

Μερικά χρόνια αργότερα, είχε αποταμιεύσει τα χρήματα και έβαλε σε κίνηση τη διαδικασία κατασκευής. Δημιούργησε μια τοξωτή κατασκευή από μπαμπού -παρόμοια με μια παραδοσιακή καλύβα, αλλά στρογγυλεμένη ως θόλο- και χρησιμοποίησε ένα τοπικό υλικό σαν άχυρο στη στέγη. Η μαμά μου θυμήθηκε αργότερα τον ενθουσιασμό των τεχνιτών να ανακαλύψουν νέες τεχνικές για να το πραγματοποιήσουν. Οπότε, νομίζω ότι λειτούργησε αρκετά καλά.

 

Aπλά δε θεωρήσαμε ασυνήθιστο μια μητέρα και μια κόρη να σχεδιάζουν μαζί το σπίτι τους. Με έκανε να νιώθω πως ήταν απόλυτα φυσικό να έχω λόγο για το σχήμα του σπιτιού μας και πως οι ιδέες μου ήταν έγκυρες και άξιες πραγματοποίησης. Με ενέπλεξε στη διαδικασία προσαρμογής των ονείρων μου στην πραγματικότητα, καθώς τους δίναμε φυσική υπόσταση.

 

 

Ποια έργα σας θα δούμε να ολοκληρώνονται στο άμεσο μέλλον;

Μεταξύ των έργων μας, που βρίσκονται υπό κατασκευή, είναι τα δεντρόσπιτα στο Μπόκας του Παναμά, καθώς και το Mari beach club στο Μπαλί. Πολλά από τα επερχόμενα έργα μας είναι πια διεθνή και είμαστε ενθουσιασμένοι, που συνεργαζόμαστε με ομάδες στην Κεντρική Αμερική, την Ευρώπη και σε ολόκληρη την Ασία, για να τα υλοποιήσουμε. Συχνά μας πλησιάζουν, για να σχεδιάσουμε ένα θέρετρο, ένα σπίτι ή μια χαρακτηριστική δομή, και μας δίνεται η ελευθερία να προτείνουμε τα ιδανικά τοπικά υλικά που θα χρησιμοποιηθούν.

 

Συνεργαζόμαστε με τοπικούς αρχιτέκτονες, για να εξετάσουμε την παλέτα και να συντονιστούμε με τις πραγματικότητες κάθε τοπικού οικοδομικού κώδικα και τις μηχανολογικές ανάγκες. Συχνά, αλλά όχι πάντα, ενσωματώνουμε μπαμπού –εξαρτάται από τις δυνατότητες κάθε τοποθεσίας, τις διαθέσιμες τεχνικές ή τις δεξιότητες των τεχνιτών. Ακόμη και σε ψυχρά κλίματα, το μπαμπού μπορεί να παίξει ρόλο σε αρμονία με κατάλληλα μονωτικά υλικά. Συχνά σχεδιάζουμε χειροποίητα στοιχεία για εσωτερικούς χώρους, στέλνοντάς τα από το Μπαλί.

 

 

Ποια είναι η κληρονομιά που ονειρεύεστε να αφήσετε με την αρχιτεκτονική σας;

Αν βλέπαμε τους εαυτούς μας ως μπαμπού, πώς θα ενεργούσαμε διαφορετικά; Θα μπορούσαμε να είμαστε ο μοναδικός εαυτός μας, να στεκόμαστε ψηλά, ενώ σκύβουμε μαζί, διασυνδεδεμένοι μέσα από τις ρίζες μας. Κάθε στύλος είναι μοναδικός και όμορφος στην ατέλειά του. Ακόμη και οι πιο μικροί, πιο ευαίσθητοι τύποι μπαμπού έχουν ευελιξία και αντοχή υπό ένταση, που τους επιτρέπει να δημιουργούν μεγάλες ισχυρές δυναμικές φόρμες και δομές, όταν ενώνονται μεταξύ τους.

 

Επίσης, είμαι περίεργη για το πώς ο τρόπος που το μπαμπού μας ενέπνευσε να σκεφτόμαστε και να σχεδιάζουμε μπορεί στη συνέχεια να μεταφραστεί, ώστε να είναι εφαρμόσιμος έξω από τα τροπικά κλίματα. Βλέπω ότι αυτό που κάνουμε και ο τρόπος που σκεφτόμαστε μπορεί να επηρεάσει το τι επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν και να φτιάξουν οι άνθρωποι. Το βλέπω και όταν διδάσκω στο Bamboo U, όπου οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έρχονται να μάθουν για το μπαμπού και φεύγουν με τόσα άλλα. Ελπίζω να έχει ένα μεγάλο, διακριτικό κυματιστικό αντίκτυπο.

 

Πιέζουμε τους εαυτούς μας να αφήσουμε τους εγωισμούς και τις καλλιτεχνικές μας ατζέντες, στο βαθμό που είναι δυνατόν. Κάνουμε πίσω και ρωτάμε κάθε μέρος και υλικό “Τι προσπαθείς να γίνεις; Πώς μπορείς να εκφραστείς καλύτερα;”. Ως σχεδιαστές, βλέπουμε τους εαυτούς μας ως ακροατές ή μεταφραστές, παρά ως δημιουργούς.

 

 

www.ibuku.com