Η έρευνα για τη νευροδιαφορετικότητα στα ζώα απαντάει στο ερώτημα αν τα κατοικίδια μας ζουν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο.
Οι άνθρωποι εντοπίζουν όλο και περισσότερο τη νευροδιαφορετικότητα και διαγνώσεις όπως ο αυτισμός και η ΔΕΠΥ (διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας) γίνονται πιο συνηθισμένες.
Και οι επιστήμονες αρχίζουν να δίνουν προσοχή στην ιδέα ότι μερικά από τα pets μας μπορεί επίσης να βιώνουν τον κόσμο με διαφορετικούς τρόπους λόγω της ποικιλομορφίας στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου τους. Η έννοια είναι νέα, αλλά αυτή η έρευνα μπορεί να βοηθήσει να εμβαθύνουμε τους δεσμούς μας μαζί τους.
Όποιος έχει ζήσει, εκπαιδεύσει ή φροντίσει ζώα θα γνωρίζει πόσο διαφορετικές μπορεί να είναι οι προσωπικότητές τους. Αλλά μπορούν τα ζώα να είναι πραγματικά νευροδιαφορετικά; Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό για τον τρόπο που τα φροντίζουμε, τα εκπαιδεύουμε και τα διαχειριζόμαστε;
Η νευροδιαφορετικότητα είναι μια παραλλαγή στον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων και στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου τους. Αυτό είναι αποτέλεσμα δομικών και χημικών διαφορών στον εγκέφαλο. Όμως, η διάγνωση ανθρώπινων παθήσεων σε κατοικίδια μπορεί να είναι προβληματική.
Τα ζώα δεν μπορούν να μας πουν άμεσα, πώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο ή να απαντήσουν σε τυπικές διαγνωστικές ερωτήσεις. Μπορούμε πάντα να περιγράφουμε τη συμπεριφορά των ζώων μόνο μέσα από το πρίσμα της δικής μας κατανόησης.
Ε
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι, όταν χαρακτηρίζουμε ορισμένους σκύλους ως παρορμητικούς. Ωστόσο, για αυτούς τους σκύλους, η εξωτερική τους παρορμητικότητα μπορεί να είναι φυσιολογική συμπεριφορά για τη ράτσα τους. Όπως ακριβώς λέμε, ότι πολλές γάτες είναι μοναχικές.
Ωστόσο, η έρευνα υποδεικνύει ότι μια σειρά ειδών, συμπεριλαμβανομένων σκύλων, αρουραίων, ποντικών και μη ανθρώπινων πρωτευόντων, μπορούν να δείξουν γενετικά και συμπεριφορικά σημάδια νευροδιαφορετικότητας.
Για παράδειγμα, έχουν βρεθεί δομικές διαφορές σε γονίδια που είναι γνωστό ότι σχετίζονται με την υπερκοινωνική συμπεριφορά στους σκύλους.
Η παρορμητική συμπεριφορά στους σκύλους κατοικίδια συνδέεται επίσης με χαμηλά επίπεδα των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης και ντοπαμίνης.
Η σεροτονίνη είναι σημαντική για τη συναισθηματική σταθερότητα. Την ίδια στιγμή, η ντοπαμίνη βοηθά στη συγκέντρωση.
Οι ανισορροπίες και η δυσκολία στη ρύθμιση αυτών των νευροδιαβιβαστών μπορεί επίσης να σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ στους ανθρώπους και συχνά χαρακτηρίζονται από παρορμητικότητα.
Αυτό εγείρει επίσης την ενδιαφέρουσα πιθανότητα ότι, εκτρέφοντας ζώα για να ζουν κοντά μας, επιλέξαμε ζώα με συμπεριφορά παρόμοια με αυτή που αναφέρεται από νευροδιαφορετικούς ανθρώπους.
Νευροδιαφορετικές συμπεριφορές
Τα προβλήματα συμπεριφοράς στις γάτες και τους σκύλους που βλάπτουν την ευημερία τους είναι κοινά.
Έρευνα του 2024 που συνέλεξε δεδομένα που αναφέρθηκαν από τους ιδιοκτήτες από περισσότερους από 43.000 σκύλους στις ΗΠΑ ανέφερε ότι πάνω από το 99% των σκύλων που συμμετείχαν στη μελέτη παρουσίασαν τουλάχιστον ένα πρόβλημα συμπεριφοράς.
Και πάλι, ορισμένα από τα αναφερόμενα προβλήματα στα κατοικίδια, όπως συμπεριφορές που σχετίζονται με τον αποχωρισμό, φόβος, άγχος και ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, μιμούνται προκλήσεις που σχετίζονται με ορισμένες μορφές νευροδιαφορετικότητας στους ανθρώπους.
Η διαχείριση κατοικίδιων με τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι οδυνηρή. Μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε αλλαγή ιδιοκτησίας ή ευθανασία.
Ίσως αυτό θα μπορούσε μερικές φορές να αποφευχθεί εάν οι ιδιοκτήτες είχαν καλύτερη κατανόηση του τι συμβαίνει.
Συνεπώς, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι, όπως εμείς, έτσι και τα ζώα μπορούν να βιώνουν και να ανταποκρίνονται στον κόσμο διαφορετικά. Μέρος αυτού θα οφείλεται σε φυσικές διαφορές στην προσωπικότητα. Είναι όμως, επίσης πιθανό ένα ποσοστό των κατοικίδιών μας να έχει διαφορές στη δομή και τη χημεία του εγκεφάλου τους.
Τα νευροδιαφορετικά παιδιά επωφελούνται από την εκτίμηση των ειδικών και μερικές φορές πολύπλοκων αναγκών τους. Ίσως μπορούμε να δημιουργήσουμε εμπλουτισμένες προσεγγίσεις διαχείρισης και εκπαίδευσης για τους δυνητικά νευροδιαφορετικούς ζωικούς μας συντρόφους.
Συνεχίστε την ανάγνωση:
What is an animal personality?
The prevalence of behavior problems in dogs in the United States
Behavioural and physiological correlates of impulsivity in the domestic dog (Canis familiaris)
Prevalence, comorbidity, and breed differences in canine anxiety in 13,700 Finnish pet dogs
Impulsivity and behaviour problems in dogs: A Reinforcement Sensitivity Theory perspective
Sociality in cats: A comparative review
All images: Shutterstock.com
