Πολλοί άνθρωποι δεν θυμούνται τα όνειρά τους, ενώ όσοι τα θυμούνται συχνά τα απορρίπτουν, καταγράφοντάς τα ως “παράξενα” χωρίς να τα εξετάζουν βαθύτερα. Όπως λέει όμως μια παροιμία, «Ένα όνειρο που δεν ερμηνεύεται είναι σαν ένα γράμμα που δεν έχει ανοιχτεί».
Τα όνειρα, σύμφωνα με τους Freud και Jung , αποτελούν παράθυρα προς το ασυνείδητο, γεμάτα συμβολισμούς και μηνύματα που αντικατοπτρίζουν τις εσωτερικές μας καταστάσεις. Μέσα από την ανάλυση των ονείρων και των συναισθημάτων που προκαλούν, μπορούμε να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να κατανοήσουμε βαθύτερα τα συναισθήματά μας.
Τα όνειρα μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Σε αντίθεση με τα συναισθήματα, τα οποία είναι πιο συνειδητά και συνδεδεμένα με συγκεκριμένα γεγονότα, ο όρος “affect” αναφέρεται σε ένα ευρύτερο, συνήθως ασυνείδητο εσωτερικό συναίσθημα που εκφράζεται μέσω της συμπεριφοράς μας, τόσο λεκτικά όσο και μη λεκτικά. Τα όνειρα μπορούν να φανερώσουν έντονα αυτό το affect.
Dream therapy
Η “νοηματοδότηση” (mentalizing) είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε και να κατανοούμε τις συμπεριφορές μας και των άλλων ως εκφράσεις εσωτερικών καταστάσεων, όπως σκέψεις, συναισθήματα και προθέσεις. Η αναστοχαστική λειτουργία (reflective function) είναι ένα παράδειγμα νοηματοδότησης, δηλαδή η ικανότητα να σκεφτόμαστε τα συναισθήματά μας και να νιώθουμε τις σκέψεις μας.
Τα όνειρα επηρεάζουν τη διάθεσή μας – για παράδειγμα, αν ονειρευτείτε καβγά με τον σύντροφό σας και ξυπνήσετε ακόμα θυμωμένοι, αυτό δείχνει συνέχεια του affect (affect continuity). Επιπλέον, ο Jung μίλησε για τη διαδικασία της “συμπλήρωσης” (compensation), όπου η ψυχή παράγει όνειρα που περιέχουν συναισθήματα ή συμπεριφορές που δυσκολευόμαστε να εκφράσουμε στην καθημερινή ζωή, βοηθώντας μας να αναγνωρίσουμε και να ρυθμίσουμε τα ψυχολογικά μας θέματα.
Σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι ο ύπνος και τα όνειρα συμβάλλουν στην επεξεργασία δύσκολων εμπειριών, στην συναισθηματική ρύθμιση, στην αυτογνωσία και στην ανθεκτικότητα. Με άλλα λόγια, τα όνειρα προσφέρουν έναν φυσικό τρόπο να επεξεργαζόμαστε ανεκπλήρωτα συναισθήματα και να αυξάνουμε την αυτοκατανόηση και τη διάθεσή μας.
Dream therapy
Οι συνεδρίες θεραπείας μπορούν να ενισχύσουν την ερμηνεία των ονείρων, ειδικά όταν η υποκειμενική εμπειρία του ονείρου συνδέεται με δύσκολα συναισθήματα της καθημερινής ζωής. Στο παράδειγμα που δίνεται, ένας ασθενής δυσκολευόταν να επεξεργαστεί τον χωρισμό του, καθώς η πρώην κοπέλα του είχε έναν ασυντόνιστο συναισθηματικό δεσμό, που την έκανε να τον απωθεί και να τον πλησιάζει με συναισθηματική αστάθεια (disorganized attachment), γεγονός που δημιουργούσε συναισθηματική σύγχυση. Ο εγκέφαλός του επαναλάμβανε συνεχώς τις καλές στιγμές της σχέσης αντί να αναγνωρίζει τις στιγμές απόρριψης.
Στο όνειρό του, η πρώην του τον απέρριψε όταν προσπάθησε να τη βοηθήσει. Μέσω της συνεδρίας, ο θεραπευτής τον βοήθησε να αναγνωρίσει και να επισημάνει τα συναισθήματά του (hurt, rejected, powerless) αντί να περιορίζεται σε γενικό «κακό» συναίσθημα. Αυτή η διαδικασία ενίσχυσε την ικανότητά του για νοηματοδότηση (mentalization), δηλαδή να κατανοεί και να συνδέει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.
Η απόσταση που προσφέρει το όνειρο του επέτρεψε να σκεφτεί τα συναισθήματά του και να νιώσει τις σκέψεις του, αποφεύγοντας τον κατακλυσμό από τη θλίψη. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, κατάλαβε ότι τα συναισθήματα απόρριψης και αδυναμίας ήταν επαναλαμβανόμενα στη σχέση, και ότι η πρώην του δεν μπορούσε να του δώσει ό,τι ήθελε. Αυτό του επέτρεψε να επεξεργαστεί τη θλίψη του, να περιορίσει τις παρορμήσεις του και να ξεκινήσει πραγματική διαδικασία επούλωσης.
Συνολικά, η επεξεργασία των ονείρων στο πλαίσιο της θεραπείας ενισχύει την ικανότητα κατανόησης συναισθημάτων και σκέψεων, προάγει τον αναστοχασμό, βελτιώνει τη διάθεση, τη λήψη αποφάσεων και την προσωπική εξέλιξη. Τα όνειρα λειτουργούν ως ένα ασφαλές μέσο για να αντιμετωπίσουμε δύσκολα συναισθήματα και να υποστηρίξουμε την ψυχολογική επούλωση.
Dream therapy
Πηγή άρθρου: Psychology Today
Διαβάστε επίσης: Αϋπνία; Τι να κάνεις όταν οι σκέψεις σε κρατούν ξύπνιο
