Η έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία του ήλιου είναι μία από τις κύριες περιβαλλοντικές αιτίες πρόκλησης βλάβης στο δέρμα.
Τα ηλιακά εγκαύματα (sunburns) αποτελούν οξεία φλεγμονώδη αντίδραση του δέρματος στην υπερβολική έκθεση κυρίως στην UVB ακτινοβολία. Πρόκειται για μία ανοσολογική απάντηση που μπορεί να έχει τόσο άμεσες συνέπειες (πόνος, ερύθημα, φυσαλίδες) όσο και μακροπρόθεσμες (φωτογήρανση, DNA μεταλλάξεις, καρκίνος του δέρματος).
Τι είναι ακριβώς το ηλιακό έγκαυμα;
Η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί άμεση βλάβη στο DNA των κερατινοκυττάρων.
Το σώμα αντιδρά μέσω της φλεγμονώδους οδού, απελευθερώνοντας κυτοκίνες και προσταγλανδίνες.
Αυτό οδηγεί σε ερύθημα (κοκκίνισμα), οίδημα, αυξημένη αγγειακή διαπερατότητα και νευρική διέγερση (πόνος).
Η βαρύτητα του εγκαύματος μπορεί να διακριθεί σε:
Ελαφρά: Ήπιο ερύθημα, ελαφρύ αίσθημα καύσου.
Μέτρια: Έντονο ερύθημα, ευαισθησία, αίσθηση θερμότητας.
Σοβαρή: Φυσαλίδες, απολέπιση, συστηματικά συμπτώματα (ρίγη, ναυτία, πυρετός).
Τι πρέπει να κάνετε εάν υποστείτε ηλιακό έγκαυμα;
1. Άμεση απομάκρυνση από την πηγή ακτινοβολίας
Ο τερματισμός της έκθεσης στον ήλιο είναι κρίσιμος. Η περαιτέρω παραμονή μπορεί να επιδεινώσει τη βλάβη.
2. Ψύξη της περιοχής
Εφαρμόστε δροσερές (όχι παγωμένες) κομπρέσες ή κάντε χλιαρό ντους. Η απότομη ψύξη μπορεί να προκαλέσει αγγειοσυστολή και να επιδεινώσει την κατάσταση.
3. Ενυδάτωση
Τόσο τοπικά όσο και συστηματικά. Επιλέξτε ενυδατικές λοσιόν ή γέλες με πανθενόλη, αλόη, ή υαλουρονικό οξύ. Η ενυδάτωση βοηθά στην αποκατάσταση του δερματικού φραγμού και περιορίζει την απώλεια υγρασίας.
4. Αναλγητικά ή αντιφλεγμονώδη
Σε μέτρια ή σοβαρά εγκαύματα, η λήψη των κατάλληλων φαρμάκων μπορεί να περιορίσει τη φλεγμονώδη αντίδραση και τον πόνο.
5. Παρακολούθηση για επιπλοκές
Φυσαλίδες που σπάνε ή επιμείνουσα ερυθρότητα και πόνος μπορεί να οδηγήσουν σε λοίμωξη. Αν εμφανιστούν συμπτώματα όπως πυρετός ή ταχυκαρδία, απαιτείται άμεση ιατρική αξιολόγηση.
Πρόληψη: Η καλύτερη “θεραπεία”
Η επαναλαμβανόμενη έκθεση και τα εγκαύματα, ειδικά στην παιδική ηλικία, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος, καθώς και άλλων μορφών καρκίνου του δέρματος όπως ακανθοκυτταρικό και βασικοκυτταρικό καρκίνωμα.
Επιπλέον, η φωτογήρανση (ρυτίδες, υπερμελαγχρώσεις, απώλεια ελαστικότητας) σχετίζεται άμεσα με την αθροιστική έκθεση στην UV.
Η συστηματική προστασία από τον ήλιο είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία του δέρματος.
Επιστημονικά τεκμηριωμένες στρατηγικές πρόληψης:
Αντηλιακά ευρέος φάσματος (UVA/UVB) με SPF ≥30. Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται 15–30 λεπτά πριν την έκθεση και να επαναλαμβάνεται κάθε 2 ώρες ή μετά από εφίδρωση/κολύμπι.
Ρούχα με UV προστασία, καπέλα με φαρδύ γείσο, γυαλιά με φίλτρο UV.
Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 11:00 – 16:00, όταν η UV ακτινοβολία είναι στο μέγιστο.
Χρήση εφαρμογών UV Index για την αξιολόγηση του κινδύνου καθημερινά.
Για αυτούς τους λόγους είναι πολύ σημαντική η αντηλιακή προστασία για προστασία όχι μόνο της επιδερμίδας αλλά και της συνολικής ευεξίας.
All images: shutterstock.com
Διαβάστε ακόμη: Οι λοιμώξεις του καλοκαιριού και πώς να προστατευτείτε
