Home / Famous Talks  / Χρήστος Λούλης: “Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ένας αμφισβητίας…”

Χρήστος Λούλης: “Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ένας αμφισβητίας…”

Είναι “καταγεγραμμένος” στη συνείδηση του κόσμου ως ένας από τους πιο ταλαντούχους και καταξιωμένους ηθοποιούς της γενιάς του. Συνομιλώντας μαζί του, αντιλαμβάνεσαι πως είναι επίσης ένας οξυδερκής, σκεπτόμενος πολίτης, αλλά και ένας δοτικός και ανοιχτόμυαλος πατέρας, με την ουσιαστική έννοια της λέξης. Ο Χρήστος Λούλης πρωταγωνιστεί στην παράσταση “Νεφέλες” του Δημήτρη Καραντζά, στο πλάι της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη και ενός εξαιρετικού cast. Με αφορμή τον διαχρονικό αριστοφανικό λόγο, μας εξηγεί γιατί ο Αριστοφάνης και το αρχαίο θέατρο συνολικά είναι πάντα τόσο επίκαιρο, δίνοντας μας τις προσωπικές του απόψεις για το πώς θεωρεί ότι πρέπει να αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες την τέχνη και αποκαλύπτοντας από τι “πάσχουμε” ως λαός, αλλά και ποια επαγγελματική συμβουλή θα έδινε σε έναν νέο άνθρωπο και στα δικά του παιδιά…

 

 

 

Οι “Νεφέλες” του Αριστοφάνη (που παρουσιάστηκαν στα Μεγάλα Διονύσια το 423 π.Χ.) μας αφηγούνται την περιπέτεια ενός ”καθημερινού ανθρώπου”, του Στρεψιάδη, που προσπαθεί ν’ απαλλαγεί από τα χρέη του, καταφέροντας ακόμη και σήμερα να μοιάζουν πιο επίκαιρες από ποτέ. Πώς θα χαρακτηρίζατε εσείς με λίγα λόγια την παράσταση; Και ποια πιστεύετε ότι είναι αυτά τα στοιχεία, που κάνουν τον Αριστοφανικό λόγο τόσο διαχρονικό;

Ο Αριστοφάνης απλά πιάνει τον πυρήνα του ανθρώπου, ο οποίος δεν έχει αλλάξει καθόλου. Oι άνθρωποι παραμένουμε οι ίδιοι μετά από 2500 χρόνια και θα παραμείνουμε για πολύ καιρό ακόμη οι ίδιοι, οπότε ο λόγος του Αριστοφάνη θα είναι πάντα επίκαιρος. Το φοβερό, όμως, δεν είναι ότι είναι επίκαιρος ο Αριστοφάνης, αλλά ότι έπιασε αυτόν τον πυρήνα. Η παράσταση εμπνέεται από τον πυρήνα αυτόν του Αριστοφάνη και προσπαθούμε κι εμείς να συνυπάρξουμε, ο καθένας με την προσωπικότητά του, προσπαθώντας ακόμη και να “φύγουμε” κι από τον εαυτό μας πολλές φορές, για να πούμε αυτήν την ιστορία. Εμείς είμαστε αφηγητές πιο πολύ. Το μέσο. Οπότε δε δίνουμε κάποια απάντηση, απλά παραθέτουμε την ιστορία, όπως μας την έδωσε ο Αριστοφάνης.

 

Είστε ένας ηθοποιός, που έχουμε απολαύσει πολλές φορές σε αρχαίο θέατρο. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες, που αντιμετωπίζετε σε αυτό το είδος θεάτρου -και πόσο μάλλον στα πλαίσια μιας περιοδείας- αλλά και τι θεωρείτε ότι “προσφέρουν” αυτές οι παραστάσεις -τόσο στους θεατές όσο και σε εσάς- σε σχέση με άλλες του πιο σύγχρονου θεάτρου.

Είναι πάντα πολύ ωραίο, το να έρχεσαι σε επαφή και να ασχολείσαι και να δουλεύεις πάνω σε αυτά τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού. Γιατί, αν δεν υπήρχαν αυτά τα έργα, εμείς θα ήμασταν διαφορετικοί. Ο τρόπος σκέψης μας θα ήταν διαφορετικός. Τα σπίτια μας, οι δρόμοι μας, θα ήταν όλα διαφορετικά. Δε θα ήμασταν οι ίδιοι άνθρωποι. Επειδή υπάρχουν αυτά τα έργα, για αυτό μας αρέσουν αυτά που μας αρέσουν και δε μας αρέσουν αυτά που δε μας αρέσουν. Η δυσκολία κάθε φορά, όταν ασχολείσαι με αυτά τα έργα, είναι να “τινάζεις” από πάνω σου το βάρος της αρχαιότητας και της αυθεντικότητας και όλα αυτά που σκεφτόμαστε, ότι είναι κάτι πάρα πολύ σπουδαίο, κάτι μουσειακό, κάτι που αφορά μόνο φιλόλογους και να βρεις τη ζωή μέσα σε αυτά τα έργα. Να βρεις, δηλαδή, πόσο η δική σου ζωή η σημερινή μπορεί να μιλήσει μέσα από αυτά τα κείμενα. Και μπορεί. Είναι δύσκολο, όμως, γιατί στο μυαλό μας, επειδή ακριβώς έχουμε αυτό το “κακό” με την παράδοση και την σκέψη ότι αυτά δεν τα ακουμπάμε και ότι είναι θεμέλια -όπως είπα και πριν- του δυτικού πολιτισμού, είναι δύσκολο καμιά φορά να γίνει… Ξέρετε, η τέχνη χρειάζεται να είναι “σεβαστική”, αλλά χρειάζεται να είναι και υβριστική. Δηλαδή, να αμφισβητεί και τον εαυτό μας τον ίδιο και τον συγγραφέα και τον σκηνοθέτη καμιά φορά. Πρέπει ο καλλιτέχνης να είναι ένας αμφισβητίας. Τα έργα αυτά, για να βρεις τη ζωή μέσα τους και πώς θα αφορούν τον κόσμο που θα τα βλέπει τώρα, πρέπει λίγο να τα αμφισβητήσεις, να τα “βρίσεις” λιγάκι, να τα “ανακατέψεις”, να τα “αναποδογυρίσεις”. Για να μπορείς να βρεις το ζουμί τους. Έτσι μου αρέσει να το λέω. Και φυσικά να είναι προσβάσιμα. Γιατί αλλιώς μιλάμε για κάτι εστέτ, που απευθύνεται μόνο σε ηθοποιούς και θεατρολόγους και σκηνοθέτες, σαν ένα συνέδριο θεατρολογίας, που δεν αφορά τον κόσμο. Κανονικά η τέχνη πρέπει να μπει και στα σχολεία.

 

 

Τόσο οι Νεφέλες -που έχει σαφείς πολιτικές αναφορές- όσο και η ταινία του Κώστα Γαβρά που γυρίζεται αυτήν την περίοδο και στην οποία υποδύεστε τον Γιάνη Βαρουφάκη, συμπίπτουν χρονικά με μία περίοδο έντονης πολιτικής δραστηριότητας για τη χώρα μας. Έχοντας ο ίδιος πει στο παρελθόν πως παρακολουθείτε πολύ τα πράγματα στην πολιτική, από τι θεωρείτε ότι “πάσχουμε” ως Έλληνες και ως πολίτες; Και τι είναι αυτό που θα έπρεπε να αλλάξει άμεσα σε αυτήν; Η τέχνη και πιο συγκεκριμένα το θέατρο και ο κινηματογράφος θεωρείτε πως είναι ένα μέσο αφύπνισης και διαμόρφωσης πολιτικής συνείδησης;

Η τέχνη ναι, είναι πάντα ένας μέσο φιλοσοφικής, ιδεολογικής, ανθρώπινης, απλής, συναισθηματικής και νοητικής καμιά φορά επικοινωνίας, και αυτοσυνειδήσης… Μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί και για καλό και για κακό σκοπό. Ο κακός σκοπός είναι αν δίνονται απαντήσεις. Δηλαδή, η τέχνη χρησιμοποιείται λάθος, όταν δίνει απαντήσεις. Η τέχνη, που ασχολείται με τα μεγάλα πλήθη των ανθρώπων, για μένα, δεν είναι τέχνη. Η τέχνη για μένα ασχολείται με τον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος μέσα στα πλήθη μπορεί να κάνει τη διαφορά. Αυτός μέσα του έχει αντιφάσεις, αυτός μέσα του έχει διλήμματα και εμπόδια πολύ προσωπικά. Και συνήθως όταν κάνουμε στρατευμένη τέχνη, δίνουμε απαντήσεις. Είτε από τη μια μεριά είτε από την άλλη. Και αυτό είναι πιο πολύ προπαγάνδα παρά τέχνη. Τώρα, αναφορικά με το από τι πάσχουμε ως λαός… Πάσχουμε νομίζω από πληροφόρηση, από έλλειψη σφαιρικής πληροφόρησης. Πάσχουμε από έλλειψη περιέργειας για κάτι καινούριο, πάσχουμε από ανικανότητα εκτίμησης του καινούριου, δηλαδή βλέπουμε κάτι καινούριο, αλλά δεν καταλαβαίνουμε ότι στην ουσία αυτό είναι παλιό… Δηλαδή, εμείς ακούγαμε τον κ. Τσίπρα να μιλάει και επειδή είναι 40 χρονών μας φαινόνταν καινούριο, ενώ ήταν παλιό. Θέλω να πω, ότι πάσχουμε από ανικανότητα διάγνωσης του προβλήματος. Πάσχουμε από έλλειψη ορθολογισμού. Όταν έχουμε μια αρρώστια, όταν έχουμε ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να δούμε ποιο είναι το πρόβλημα. Ένα τραπέζι για παράδειγμα. Παίζουν τα πόδια του. Πρέπει να εξετάσουμε ποιο πόδι παίζει. Και ποια θα είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Αρκεί βέβαια να μας ενδιαφέρει να φτιάξουμε το τραπέζι. Γιατί οι πιο πολλοί από μας, νομίζω, ότι δεν τους ενδιαφέρει να φτιαχτεί το τραπέζι, ούτε καν να δοθεί μια πρόχειρη λύση. Τους ενδιαφέρει να εκφράσουν το πόσο λυπούνται που έσπασε το τραπέζι ή να εκφράσουν το πόσο χαίρονται που το τραπέζι θέλει φτιάξιμο, ή να προσλάβουν έναν μάστορα για το τραπέζι, ο οποίος τους μοιάζει! Και δεν τους ενδιαφέρει καθόλου, αν είναι ο μάστορας αυτός ικανός, να φτιάξει το τραπέζι.

 

Τελικά υπάρχει ελπίδα; 

Όσο περνάνε οι μέρες και όσο ζούμε θα υπάρχει ελπίδα, με την έννοια ότι λες “δε μπορεί ρε παιδί μου κάποια στιγμή οι άνθρωποι θα ενδιαφερθούν να φτιαχτεί το τραπέζι”. Και όχι να τους μοιάζει ο μάστορας. Και ότι κάποια στιγμή θα καταλάβουν. Ότι το τραπέζι είναι χαλασμένο. Δε μπορεί. Θέλω να πω, ότι πάρχουν κάποια πράγματα, τα οποία στο δικό μου το μυαλό έτσι μεταφράζονται. Δηλαδή, όταν βλέπω ένα πρόβλημα να υπάρχει και τους ανθρώπους να κάνουν ότι δεν το βλέπουν λέω δε μπορεί. Με κοροιδεύουν. Ή δε μπορεί να μην το δουν κάποια στιγμή. Θα το δουν. Οπότε δια της ατόπου απαγωγής και μόνο υπάρχει ελπίδα…

 

Το 2003 έχετε τιμηθεί με το βραβείο Χορν και το 2008 με το Βραβείο Β΄ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία σας στην ταινία  “Οι σκλάβοι στα δεσμά τους” στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ποια θεωρείτε εσείς την μεγαλύτερη κατάκτησή σας ως σήμερα και ποιος παραμένει ο μεγαλύτερος στόχος σας για το μέλλον;

Όχι τα βραβεία πάντως. Η μεγαλύτερή μου κατάκτηση νομίζω πως είναι ότι μπορώ ακόμη να μπαίνω από είδος σε είδος και να κάνω ταινίες και παραστάσεις χωρίς να με παίρνω και πάρα πολύ στα σοβαρά. Ο μεγαλύτερος στόχος μου είναι να συνεχίσω να χαίρομαι με αυτή τη δουλειά που κάνω.

 

Έχοντας ξεκινήσει τις σπουδές σας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά στο τμήμα οικονομικής επιστήμης, τις εγκαταλείψατε, για να σπουδάσετε υποκριτική στο Ελληνικό Θέατρο Τεχνών και να μεταπηδήσετε σε μία νέα καριέρα, την οποία ακολουθείτε ως σήμερα. Πόσο εύκολο ήταν να πάρετε αυτήν την απόφαση και τι θα συμβουλεύατε κάποιον νέο του σήμερα, που βιώνει τα ίδια επαγγελματικά διλήμματα;

Πανεύκολο ήταν να πάρω την απόφαση. Δύσκολο ήταν να την επικοινωνήσω με τους γονείς μου. Παρόλο που δε με εμπόδισαν βέβαια. Μέσα μου, πάντως, ήταν πανεύκολο να πάρω την απόφαση γιατί πρώτον βαριόμουν πάρα πολύ τα οικονομικά και δεύτερον το θέατρο, με το οποίο ασχολούμουν έτσι ερασιτεχνικά, μου άρεσε τρελά. Σε κάποιον νέο θα του έλεγα follow your heart. Μόνο την καρδιά σου. Μόνο κάτι, που σου δίνει δύναμη και χαρά να κάνεις κάθε μέρα. Με τίποτα μην μπεις στη διαδικασία να κάνεις κάτι που δε σου αρέσει και πολύ, επειδή υποτίθεται πως αυτό είναι επαγγελματικά πιο σίγουρο. Με τίποτα. Ήμουνα στο ναυτικό, όταν υπηρετούσα και ήταν ένα παιδί, πιτσιρίκι 20 χρονών, που το θυμάμαι σαν τώρα. Έλεγε αυτό το παιδί, καυχιότανε στους φίλους του εκεί, ότι είχε μέσο να μπει στο λιμενικό. Έλεγε εγώ με το που βγω από εδώ, με βάζει ο θείος μου στο λιμενικό, 40 χρονών βγαίνω σύνταξη και τότε θα δείτε ζωή! 2Ο χρονών παιδί και ήτανε τόσο μα τόσο πεθαμένο μέσα του. Τόσο γέρος! 20 χρονών γέρος! Νεκρός που δεν το ξέρει, ότι είναι νεκρός. Άμα μπορούσα να συμβουλέψω κάποιον, λοιπόν, θα του έλεγα αυτό. Απόφυγε τον θάνατο όσο γίνεται. Να κάνεις κάτι που μιλάει στην καρδιά σου και σε κάνει να ξυπνάς το πρωί και να παίρνει το μάτι σου και το μυαλό σου στροφές. Κάτι που σε κινητοποιεί.

 

Εκτός από ένας εξαιρετικός ηθοποιός είστε και ένας πολύ δοτικός πατέρας, ενώ έχετε δηλώσει στο παρελθόν πως κάνοντας παιδιά, ανά πάσα στιγμή φοβάσαι για αυτά. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας από τότε που γίνατε πατέρας και ποια η μεγαλύτερη ελπίδα σας; Δεδομένου ότι και η σύζυγός σας είναι ηθοποιός, το να ακολουθήσουν στο μέλλον την καριέρα των γονιών τους είναι κάτι που θα σας ευχαριστούσε ή θα προτιμούσατε να αποφύγουν, έχοντας ζήσει από πρώτο χέρι τις δυσκολίες στο συγκεκριμένο επάγγελμα;

Θα χαιρόμουν, αν μεγαλώσουν και γίνουν ισορροπημένοι άνθρωποι, χρήσιμοι στην κοινωνία και κάνουν αυτό, που γουστάρουν να κάνουν. Αυτό που φοβάμαι είναι μη δε συμβεί κάτι από τα τρία. Μήπως καταλήξουν να κάνουν κάτι, που δεν τους δίνει χαρά, μήπως δεν το βρουν αυτό που τους δίνει χαρά δηλαδή, μήπως δεν είναι και ισορροπημένοι άνθρωποι λόγω αυτού, και ως εκ τούτου όχι χρήσιμοι στην κοινωνία. Θα ήθελα να τους δώσω τα εφόδια -γιατί παίζει και η τύχη βέβαια ρόλο- ούτως ώστε να μπορέσουν όσο γίνεται να βρουν αυτό που τους δίνει χαρά. Αυτό εύχομαι και για όλα τα παιδιά του κόσμου.

 

 

 

«ΝΕΦΕΛΕΣ» του Αριστοφάνη

σε σκηνοθεσία ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΡΑΝΤΖΑ

Τετάρτη 10 & Πέμπτη 11 Ιουλίου στο Θέατρο Δάσους

Η αριστοτεχνική κωμωδία “Νεφέλες” του Αριστοφάνη, θα παρουσιαστεί σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα και στο Φεστιβάλ Επιδαύρου 2 & 3 Αυγούστου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά και μετάφραση Γιάννη Αστερή.

Ο Δημήτρης Καραντζάς καταπιάνεται για πρώτη φορά με το αριστοφανικό έργο και με τη σύμπραξη πολύ σημαντικών ηθοποιών (Γιώργος Γάλλος, Νίκος Καραθάνος, Χρήστος Λούλης, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Θεοδώρα Τζήμου, Αινείας Τσαμάτης, Παναγιώτης Εξαρχέας, Πάνος Παπαδόπουλος, Γιάννης Κλίνης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Έμιλυ Κολιανδρή, Ελίνα Ρίζου) χρίζει πρωταγωνίστριες της παράστασης τις ίδιες τις Νεφέλες, που έρχονται να κηρύξουν την αμφισβήτηση της παντοδυναμίας της λογικής και την επιστροφή σε μια χαμένη πνευματικότητα, σ’ ένα αέναο και επικίνδυνο παιχνίδι μεταμορφώσεων.

Οι “Νεφέλες” του Αριστοφάνη παρουσιάστηκαν στα Μεγάλα Διονύσια το 423 π.Χ. και μας αφηγούνται την περιπέτεια ενός ”καθημερινού ανθρώπου” ,του Στρεψιάδη , που προσπαθεί ν’ απαλλαγεί από τα χρέη του.

Αρχικά, ο Στρεψιάδης προσπαθεί να πείσει τον καλοαναθρεμμένο του γιο , Φειδιππίδη , που είναι και η αιτία των χρεών του ,να φοιτήσει στο φροντιστήριο του Σωκράτη, ελπίζοντας ότι έτσι θα μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό του στο δικαστήριο γλιτώνοντας από τους δανειστές. Όταν εκείνος αρνείται, αποφασίζει -παρά την ηλικία του-να σπουδάσει ο ίδιος.

Έρχεται σε επαφή με τον κόσμο των Νεφελών και τον Σωκράτη ,αλλά πολύ γρήγορα αποδεικνύεται ανεπίδεκτος μαθήσεως .Μην έχοντας άλλη λύση , αναγκάζει τον Φειδιππίδη να σπουδάσει με το ζόρι. Πατέρας και γιος παρακολουθούν τη σύγκρουση Δίκαιου και Άδικου Λόγου, για το ποιος από τους δύο μπορεί να προσφέρει την καλύτερη εκπαίδευση . Ο Άδικος Λόγος αναδεικνύεται νικητής και ο Φειδιππίδης μεταμορφώνεται σε έναν υποδειγματικό διανοούμενο.

Ξέροντας ότι έχει πια κάποιον να τον υπερασπιστεί στο δικαστήριο ,ο Στρεψιάδης διώχνει κακήν κακώς τους δανειστές του και διοργανώνει μια γιορτή όπου θα διαπιστώσει τα “καλά” της εκπαίδευσης του γιου του. Σε μια αντιδικία τους ο Φειδιππίδης αρχίζει να τον ξυλοφορτώνει, έχοντας μάλιστα “ατράνταχτα” επιχειρήματα, και ο Στρεψιάδης, όλος θυμό, αποφασίζει να καταστρέψει το φροντιστήριο του Σωκράτη σ’ ένα από τα πιο αινιγματικά και τραγικά φινάλε στην αριστοφανική δραματουργία.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Γιάννης Αστερής

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς

Συνεργάτης στη δραματουργία: Θεοδώρα Καπράλου

Σκηνικά: Κλειώ Μπομπότη

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος

Μουσική:Ανρί Κεργκομάρ

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Βοηθός σκηνοθέτη:Γκέλυ Καλαμπάκα

Παραγωγή: “ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ”

 

ΔΙΑΝΟΜΗ

Στρεψιάδης Γιώργος Γάλλος
Σωκράτης Νίκος Καραθάνος
Ποιητής Χρήστος Λούλης
Δικαίος Λόγος Καρυοφυλλιά Καραμπέτη
Άδικος Λόγος Θεοδώρα Τζήμου
Φειδιππίδης Αινείας Τσαμάτης

Μαθητές Παναγιώτης Εξαρχέας, Πάνος Παπαδόπουλος

Δανειστής Γιάννης Κλίνης
Κορυφαίες Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη,
Έμιλυ Κολιανδρή, Ελίνα Ρίζου

 

[email protected]

Journalist, blogger, dreamer... Believe you can. And you're halfway there!