Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών και την Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής  τίθεται το ζήτημα της αστικής βιωσιμότητας.

Κάθε Οκτώβριο η Αρχιτεκτονική γιορτάζει, αφού δύο ολόκληρες μέρες του μήνα είναι αφιερωμένες σε αυτή. Χθες, στις 4 Οκτωβρίου ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής, ενώ στις 3 του μηνός η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών.

Στο πλαίσιο των δύο αφιερωματικών ημερών, έρχεται ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της αστικής βιωσιμότητας για ένα καλύτερο μέλλον.

 

Κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών εστιάζει την προσοχή στην κατάσταση των ανθρώπινων οικισμών. Το φετινό θέμα της,  “Προσοχή στο Κενό. Δεν αφήνουμε Κανέναν και Κανένα Μέρος Πίσω”  φέρνει στο προσκήνιο τη διεύρυνση των ανισοτήτων στις συνθήκες διαβίωσης σε όλο τον κόσμο.

 

 

Περισσότερο από ποτέ τίθεται το ζήτημα μιας πληθώρας προκλήσεων, από το κλιματικό χάος και τις συγκρούσεις έως τον COVID-19, με τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς να πλήττονται περισσότερο από ποτέ. 

 

Το φλέγον ζήτημα της ταχείας και χωρίς σχέδιο αστικοποίησης επιδεινώνει αυτές τις προκλήσεις, ενω τίθεται το ζήτημα παροχής οικονομικά προσιτής στέγασης σε όλους. Βασικό πρόβλημα είναι και η πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, νερό, αποχέτευση, μεταφορές και άλλες βασικές υπηρεσίες. Συνολικά, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε υπερπλήρεις οικισμούς με ανεπαρκή στέγαση.

 

Το να μη μείνει κανείς στο περιθώριο είναι η βασική δέσμευση της Ατζέντας του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι ασφαλείς, ανθεκτικές και βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινοι οικισμοί είναι το “κλειδί”, μέσα από την εφαρμογή ανθρωποκεντρικών πολιτικών, την προώθηση βιώσιμων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής και την προτεραιότητα σε πράσινες και ανθεκτικές υποδομές.

 

 

Έτσι, οι αρχιτέκτονες με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον επιδιώκουν να βελτιώσουν την ποιότητα των χώρων, μέσα στους οποίους ζούμε και εργαζόμαστε. 

 

Οι νέες κοιωνικές, οικονομικές και οικολογικές συνθήκες θέτουν νέα ερωτήματα αναφορικά με τον τρόπο που ζούμε, έχοντας τεράστιο αντίκτυπο στις αρχιτεκτονικές πρακτικές και την ανάπτυξη νέων concepts.

 

Nέες λέξεις-κλειδιά κάνουν την εμφάνισή τους, όπως ευελιξιά, ιδιωτικότητα, συμπερίληψη και περιβαλλοντική συνείδηση.

 

Ποιες είναι, όμως, οι νέες τάσεις που έχουν δώσει νέες διαστάσεις στο interior design και την αρχιτεκτονική, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικεί σε αστικά περιβάλλοντα;

 

Aς δούμε μερικές από αυτές:

 

Eργασία από το σπίτι

Η πανδημία μάς έδειξε ότι το σπίτι μας μπορεί ταυτόχρονα να γίνει ο βασικός χώρος εργασίας μας. Για πολλούς εργαζόμενους, οι οποίοι δε διέθεταν γραφείο στο σπίτι τους, η τραπεζαρία, η κουζίνα ακόμα και η κρεβατοκάμαρά τους προσαρμόστηκαν στις νέες ανάγκες. Πλέον, οι αρχιτέκτονες λαμβάνουν υπόψη τον παράγοντα τoυ Home office, ειδικά όταν σχεδιάζουν μικρά οικιστικά projects.

 

 

Συγκατοίκηση

Καθώς οι πόλεις μεγαλώνουν ολοένα και περισσότερο, η αστική πυκνότητα είναι ένα ζήτημα που προβληματίζει τους αρχιτέκτονες και τους πολεοδόμους. 

Πώς μπορούν να εξασφαλίσουν την ιδιωτικότητα των κατοίκων, παρέχοντας κοινόχρηστους και ψυχαγωγικούς χώρους; Αυτό έφερε τα έργα συμβίωσης στο προσκήνιο, αποδεικνύοντας ότι με τον σωστό σχεδιασμό, η πυκνότητα ενός κτιρίου
δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με τον υπερπληθυσμό των ανθρώπων.

 

Αν και αυτή η τυπολογία σημαίνει ότι φιλοξενούνται άσχετα άτομα στην ίδια μονάδα κατοικίας, το καθένα έχει τον δικό του ιδιωτικό χώρο με τις βασικές εγκαταστάσεις του, που συμπληρώνονται με άλλους κοινόχρηστους  χώρους. Επίσης, καθώς οι νεότερες γενιές δυσκολεύονται να αντέξουν οικονομικά, ενώ οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν να απομονωθούν ή να παραμεληθούν, περισσότερες οικογένειες επαναφέρουν τις παραδοσιακές συνθήκες διαβίωσης, και επιλέγουν τον τρόπο ζωής “όλοι κάτω από μια στέγη”.

 

 

Μικροδιαβίωση

Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός εξελίσσεται συνεχώς και μετακινείται από το ένα μέρος στο άλλο, οι εργαζόμενοι μεταναστεύουν όλο και περισσότερο σε μεγαλύτερες πόλεις, γεγονός που έχει δημιουργήσει μια νέα πρόκληση διαβίωσης. Μερικοί εργαζόμενοι επιλέγουν να εγκατασταθούν μακριά από τα κέντρα των πόλεων, επωφελούμενοι από μεγαλύτερα σπίτια και πιο ήσυχες περιοχές, αλλά σε αντάλλαγμα πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο και χρήματα για τις μετακινήσεις τους. Άλλοι, από την άλλη, επιλέγουν να ζήσουν σε μικροσκοπικά στούντιο της πόλης, που παρέχουν τις βασικές λειτουργίες ενός σπιτιού, κερδίζοντας σε αντάλλαγμα εγγύτητα σε εμπορικές, συγκοινωνιακές και ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις. Πλέον, οι Μillennials και οι Gen Z, προτιμούν το Micro Living ως μια εναλλακτική μορφή διαβίωσης.